Midyat'ta ilk yerleşim yerlerden biri olan ve eskiden barınma, yabani hayvanlardan korunma, soğuk hava deposu, tulum peyniri ve yağ gibi gıdaların saklanmasını sağlayan mağaralar artık eskisi gibi kullanılmıyor.
Tarihçiler tarihi kaynaklarda, Midyat’ın mağaralar Kenti anlamına gelen " MATİATE" kelimesinden ismini aldığını ve "MATİATE" isminin Asur yazıtlarında M.Ö. 9.yüzyılda geçtiğini ifade ediyor.
İnsanoğlunun ilk çağlardan beri korunma ihtiyacı hissettiği ve bundan dolayı mağaraları yonttuğunu dile getiren tarihçiler, bunun için de en çok, sağlamlığından ötürü, mağaralara başvurduğunu dile getiriyor.
Yörenin coğrafî özellikleri sonucu bölgede mevcut bulunan mağaralar gezildiğinde, burada yaşamış olanların sabrını, azmini, kültür ve sanat anlayışlarını ilk elden öğrenme fırsatı sunduğunu dile getiren Hıdır Acar, “Doğadan sakınmak, korunabilmek dünyanın varlığından beri insanoğlu için hep gerekli olmuştur. Mardin, bu anlamda coğrafi özelliklerinin gerekleri doğrultusunda insanlar tarafından mağara kültürünü doğurmuştur.” dedi.
İlk yerleşim yerlerinden biri olan ve eskiden barınma, yabani hayvanlardan korunma, soğuk hava deposu, tulum peyniri ve yağ gibi gıdaların saklanmasını sağlayan mağaraların artık eskisi gibi kullanılmadığına dikkat çeken Acar, “Bu mağaralar günden güne terk ediliyor artık. Teknoloji arttıkça insanlar şehirlere daha çok göç etmeye başlıyor. Haliyle de kırsalda kalan mağaralar da terk ediliyor ve eskisi gibi kullanılmıyor. Fakat hepsi de tarih kokuyor.” ifadelerini kullandı.
Midyat’ta bulunan mağaraların dışında ise Mardin ve çevresinde Şakolin ve Firiye, Kefilsannur, Şenköy Kefilmelep, Kefilmardin, Hapisnas, Tınat, Kıllıt, Hanika, Salah, Hessinmeryem, Sercahan, Gümüşyuva, Avrıhan, Derinsu, Dırkıp, Haramiye Mağaraları da bulunuyor. (M Zeki Aygur - İLKHA)