Coronavirus salgınına karşı alınan tedbirler kapsamında cezaevlerinde bulunan bazı suçların infazı gerçekleştirilerek, hükümlülerin tahliye edilmesine ilişkin yapılan açıklamanın ardından toplumda yeniden tartışmaya neden olmuştu.
Toplumun vicdanını rahatlatacak şekilde bir düzenlemenin yapılması ve inancından ötürü kurulan kumpaslar sonucu yıllarca cezaevlerinde bulunan yaşlı ve hasta hükümlülerin de bu kapsam alanına alınması beklentisi içinde olan halk, devletin kendisine karşı işlenen suçları affetmesini istiyor.
“Cinsel istismar” suçlamasıyla mağdur edilen ve Türkiye toplumunun merakla beklediği genç evlilik mağdurları için bir düzenlemenin olmayışı ise dikkat çekiyor.
TBMM’ye sunulan kanun teklifinde, uyuşturucu ticareti ve cinsel istismar suçları ile terör suçları gibi birçok suçlarda düzenlemeye gidildi.
TBMM’ye sunulan başlıca maddeler ise şöyle:
1- Ceza infaz kurumlarında geçirilmesi gereken süreler yeniden belirlenmektedir. Koşullu salıverilme oranı kural olarak yarıya indirilmektedir. Uyuşturucu ticareti ve cinsel istismar suçları ile terör suçlarında kesinlikle bir indirim söz konusu olmayacaktır. Bu suçlar bakımından 3/4’lük koşullu salıverilme oranı korunmaktadır. Kasten öldürme suçu bakımından da herhangi bir indirim yapılmamaktadır.
2- Denetimli serbestlik uygulamasındaki cezasızlık algısı ortadan kaldırılmaktadır. Mevcut denetimli serbestlik uygulaması, toplumda cezasızlık algısına yol açmaktadır. Denetimli serbestlik kriterleri değiştirilerek, herkese maktu bir yıl uygulamak yerine, ceza adaletini sağlamak amacıyla hükmolunan ceza ile orantılı bir uygulama yapılacaktır.
3- Hükümlülerin iyi hallilik değerlendirmesi infazın tüm aşamalarında ve 6 ayda bir yapılacaktır. Hükümlülerin tutum ve davranışlarının değerlendirilmesine ilişkin esaslar yeniden belirlenmektedir. Hükümlüler ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır. 10 yılın üzerinde olan cezalarla terör ve kasten öldürme gibi önemli suçlardan mahkum olanların tahliyesine Cumhuriyet savcısının başkanlık edeceği bir kurul karar verecektir. Ayrıca, bu kurula cezaevi izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı temsilcileri de katılacaktır. Açık ceza infaz kurumuna ayrılma koşulları yeniden belirlenmekte ve önemli suçlar bakımından infaz hakiminin onayı getirilmektedir.
4- Özel infaz usullerinin kapsamı genişletilmektedir. Hapis cezalarının hafta sonu ve geceleyin veya konutta infazına ilişkin mevcut uygulamanın kapsamı genişletilmektedir. Kadınlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulünün ceza sınırı artırılmaktadır. Çocuklar da bu usule dahil edilmektedir.
Bu kapsamda konutta infazın sınırı; kadın, çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkekler için bir yıl, 70 yaşını bitirmiş kişiler için 2 yıl, 75 yaşını bitirmiş kişiler için de 4 yıl olarak belirlenmektedir. 5 yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olan hasta veya engelli hükümlüler, Adli Tıp Kurumu raporuna bağlı olarak cezalarını konutlarında infaz edebilecektir. Yeni doğum yapan ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan kadın hükümlüler de yine cezalarını konutunda infaz edebilecektir. Diğer yandan, hamile kadınların cezası bir buçuk yıl ertelenebilecektir.
5- Geçici bir düzenlemeyle, bir yıllık denetimli serbestlik süresi artırılmaktadır. Geçici düzenleme uyarınca, özellikle terör suçları, uyuşturucu ticareti suçları, cinsel saldırı suçları, kasten öldürme suçları ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç olmak üzere, belirli bir tarihten önce işlenen suçlarda, denetimli serbestlik süresi 3 yıl olarak uygulanacaktır. Belirli bir tarihten önce işlenen suçlar bakımından, terör suçları, cinsel saldırı suçları, kasten öldürme suçları ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç olmak üzere; sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında denetimli serbestlik süresi 4 yıl olarak uygulanacaktır. Yine maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını cezaevinde yalnız sürdüremeyen altmış beş yaşını bitirmiş hükümlülerin cezası denetimli serbestlik tedbiri altında infaz edilecektir. Belirli bir tarihten önce suç işleyen çocuk hükümlülerin 15 yaşına kadar cezaevinde kaldığı bir gün 3 gün; 18 yaşını dolduruncaya kadar kaldığı bir gün ise 2 gün sayılacaktır. Covid-19 salgın hastalığının Ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbiri uygulanan hükümlüler, 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılacaktır. Bu süre gerektiğinde uzatılabilecektir.
6- Yapılan diğer düzenlemelerle infaz hizmetleri daha da iyileştirilmektedir. Zorunlu ve çok ivedi durumlarda, Cumhuriyet başsavcılığının hapis cezasının infazına 6 ay ara verebilmeye ilişkin yetkisi, bir yıla çıkarılmaktadır. Ayrıca, hükümlülerin eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri halinde infaza ara verilebilmesine imkân tanınmaktadır. Çocuk hükümlülere verilebilecek ödül imkanının kapsamı genişletilmektedir. Hükümlülerin hediye kabul etme hakkı genişletilmektedir. Açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin 3 günlük mazeret izin hakkı 7 güne çıkarılmaktadır. Hükümlülere, hasta olan yakınlarını ziyaret edebilmesi amacıyla verilen mazeret izin hakkı bir defadan 2’ye çıkarılmaktadır.
7- Cezaların infazı sürecinde verilecek tüm kararların uzmanlaşmış hakimler tarafından verilmesi sağlanmaktadır. İnfaz hakimliği kurumunun kapasitesi güçlendirilerek uzmanlaşmalarının sağlanması ve infaza ilişkin tüm kararların bu hakimlikler tarafından verilmesi amaçlanmaktadır.
VIII. Bazı suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla cezaları artırılmaktadır. Bu kapsamda, yaralama suçunun canavarca his saiki ile (örneğin; kezzap atmak suretiyle) işlenmesi durumunda verilecek azami ceza 18 yıla çıkarılmaktadır. Örgüt kuran ve yönetenlerin cezaları ile tefecilik yapanların cezaları artırılmaktadır.
İLKHA