Patates ve soğanda görülen fiyat artışını değerlendiren Esenler Kuru Gıda ve Sebze-Meyve Hali esnafından Patates-Soğancılar Derneği Başkanı Mehmet Karakuş, fiyat artışının sebebini İLKHA’ ya anlattı.
Son 10 yıldır Patates ve soğanın ciddi bir şekilde zarar ettiğini ve bu sebepten dolayı da üreticilerin yüzde 80’inin üretimi bırakmak zorunda kaldığını belirten Karakuş, geriye kalan yüzde 20’lik kesimin ise üretimi devam ettirme gücünün kalmadığını, bundan dolayı da fiyatların bugün ki seviyelere geldiğini belirtti.
Üreticinin zayıflayıp üretmekten vazgeçtiği ve hava şartlarının da beraberinde getirdiği hastalıklardan dolayı fiyatların artış gösterdiğini belirten Karakuş, “Bir önceki yıl, bir dönümden 10 ton ürün alınıyorken bu yıl 2-3 tona düştü. Bu da fiyatlara yansıdı.” dedi.
“Tarım politikaları olmalı”
Önümüzdeki bir aylık süreçte fiyatların normale dönmesini beklediklerini belirten Karakuş, “Bu aralar fiyatlar bu şekilde devam eder. Hatta 6 lirayı geçme durumu da olabilir. Bizim görüşümüze göre; bu durumun Tarım Bakanlığı tarafından, bir tarım politikasıyla birlikte yürütülmesi gerekir. Çünkü bir tarım politikamız olsaydı dengesiz üretim olmazdı. Bununla birlikte dengeli bir fiyat politikası ortaya çıkmış olacaktı ve her yıl şaşkınlık yaşamazdı. Eğer bakanlığımız şeker pancarında olduğu gibi patates ve soğanın da rekoltesini ortaya çıkarıp üretim bölgelerine de buna göre bir kota koysaydı üretimde sıkıntı olmaz, üretilen ürünler elde kalmaz, haliyle çiftçi de zarar etmezdi. Sıkıntı ve zarar da yaşanmadığı için bugün ki fiyatlar karşımıza çıkmazdı. Üretim dengesi olmadığı müddetçe fiyatlarda oynamaların olması kaçınılmazdır. Bunun korunması için ciddi bir tarım politikasının olması lazım ve her çiftçi istediği ürünü istediği yerde ekememesi gerekir.” şeklinde konuştu.
“Üreticiyi korumak zorundayız”
Devletin gösterdiği yerlerde ekim yapılması ve kontrol altında tutulmasının üretici içinde önemli olduğunu söyleyen Karakuş, “Her isteyen kişi bu işi yaparsa iş kendi doğasından çıkar. Bu iş ticaret için yapılıyor. Bizim köylüyü korumamız lazım. Eğer parası olan güçlü firmalar bu işin içine girerse bunların yapacağı üretim daha uygun maliyette olacağı için üretici burada zarar eder. Devletin üreticiyi koruyarak dengeyi sağlaması lazım, yoksa köylerde ne insan kalır ne de üretici. Tek başımıza büyük tüccarların elinde kalırız ve o zaman da bu tüccarların eliyle de her türlü fiyatlara mahkûm kalırız.” ifadelerini kullandı.
“Yağışlar üretimi olumsuz etkiledi”
“Şiddetli yağış ve hastalık sebebiyle verim alınamadı”
Sebze halinde toptancılık yapmakla beraber Patates-Soğan üreticiliği de yaptığını belirten Ziraat Mühendisi Mustafa Aktay, 27 yıldır bu işi yaptığını belirterek, artan fiyatların tek sebebinin iklim şartları olduğunu savundu.
Aktay “Bu yıl her zamanki gibi ekimler yapıldı. Fakat şiddetli yağış ve hastalık sebebiyle verim alınamadı. Daha önce her dekar alandan 10 ton verim alınabiliyorken bu yıl 1,5-2 ton kadar verim alınabiliyor. Bu da arz-talep meselesi olduğundan dolayı piyasaya giren ürün azlığı fiyatlara yansıdı.” dedi.
“Bu birilerinin yapabileceği bir iş değil”
Karaborsacılığın yapıldığını ve ürünlerin stoklandığını iddia edenlerin olduğunu ancak kimsenin bunu yapamayacağını söyleyen Aktay, “Bundan 2-3 ay önce patates ve soğanı 50-60 kuruşa satıyorduk. Bugün fiyatlar 5 lira. Bu birilerinin yapabileceği bir iş değil, tamamen, ürünün olmamasıyla ilgili bir durum. 1 ay sonra iklim düzeldiğinde fiyatların normale döneceğine inanıyoruz.” dedi.
“Masraflar çok ağır, gübre ithal ediliyor”
Çocukluğundan beri bu sektörde çalıştığını belirten Mustafa Kıymaz ise kış aylarında nakliye ve depolama fiyatlarına ürün sattıklarını ve satıştan rahatsız olan çiftçilerin ürün ekmeyi durdurduğunu söyledi.
Kıymaz, “Türkiye’de patates ekimi azaldı. Çünkü zarar ediyor. Gübre de mazot da çok pahalı. Çiftçi işin içinden çıkamıyor. Gübrenin tonu 1300-1400 Euro’ya satılıyor ve çiftçi gübre alamıyor. Piyasa büyük esnafın eline geçti ve onlar da istedikleri gibi oynuyor.” diye konuştu.
“2 ay önce tarlada toptan fiyatı 10 kuruştu”
40 yıldır bu işle uğraştığını ve Niğde, Nevşehir, Adana, Osmaniye gibi illerde de 4-5 yıl patates-soğan ektiklerini söyleyen Mustafa Süt, yaşanan fiyat artışlarıyla ilgili şu ifadelere yer verdi.
“Hastalıktan dolayı zarar ettik. Biz de zarara dayanamayarak ekme işini bırakarak gelip yerimizde oturduk. 2 ay önce tarlada toptan fiyatı 10 kuruştu. Çiftçi ürünü ya hayvanlara verdi ya da çöpe attı. Bu durum reklam malzemesi oldu, utandık. Çoğu üretici battı ve bir daha da ekemedi.”
İLKHA