ANKARA - Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, "Bu durum üretici fiyatlarının 23 kuruşa kadar inmesine, 90 kuruşa kadar da çıkmasına yol açıyor. Patateste fiyat istikrarsızlığı üreticiyi de tüketiciyi de mağdur ediyor." dedi.
Plansızlık ve pazarlama sorunu nedeniyle üreticinin önünü göremediğini, ne üretmesi, ne kadar üretmesi gerektiğini bilemediğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
"Üretici fazla ekim yapıp fazla ürettiğinde fiyatlar dibe vuruyor. Ürün tarlada kalıyor. Bir yıl sonra ekim alanını kısıp, başka bir ürüne yöneldiğinde bu kez fiyatlar artıyor. Bir türlü üretici istikrarlı bir fiyata ulaşamıyor. Bunun en iyi örneklerden biri de patates. 2012 yılında üretici 1 milyon 720 bin 847 dekar alanda patates ekti ve 4 milyon 795 bin 122 ton patates üretti. Ürettiği ürünü pazarlayamadı. İhracat olanağı bulamadı. Satılamayan patatesler tarlada veya depoda kaldı.
Sonuçta 2012 yılının Mart ayında kilogramı 40 kuruş olan fiyatlar, Ekim ayından itibaren de 23 kuruşa kadar indi ve bu fiyat 2013 yılı Mart ayına kadar devam etti. Masraflarını bile çıkaramayan üretici patates ekimini azaltınca 2013 yılında üretim, 2012 yılına göre yüzde 16,6 azalmayla 3 milyon 998 bin tonla 4 milyon tonun altına indi. Böyle olunca bu yılın Mart ayında kilogramı 23 kuruş olan üretici fiyatı, Haziran ayında 83 kuruşa çıktı. Yeni ürünle Temmuz ve Ağustos aylarında 71 kuruş olan fiyat, Eylül ayında 73, Ekim ayında 79, en son Kasım ayında da 90 kuruşa yükseldi. Fiyat yükseldi ama üreticinin elinde yeterince ürün olmadığı ve geçen yılın zararı üzerinde olduğu için çiftçimiz yine yeterince kazanamadı."
"Çiftçi fiyat istikrarı ve emeğinin karşılığını almak istiyor"
Çiftçiler olarak fiyat istikrarı, emeklerinin karşılığını almak istediklerini vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
"Tüketicinin de makul bir fiyatla ürün almasını istiyoruz. Netice olarak tüketici de pahalı yiyor. Bu yılın Ocak-Mart döneminde kilogramı 1 lira 8 kuruş olan patates market fiyatı, Kasım ayında 2 lira 8 kuruş oldu."
Patatesin, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından da taşıdığı ekonomik önem, besin değeri, dünyadaki açlığın ve kırsal yoksulluğun azaltılmasına sağladığı katkı dolayısıyla, "Gizli Hazine" olarak tanımlandığını belirten Bayraktar, "dünya nüfusunun giderek arttığı dikkate alındığında, doğal kaynakların korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların gıda güvencesinin sağlanmasında patates önemli bir ürün olarak karşımıza çıkıyor" dedi.
Nevşehir ve Niğde'de patates geçen yıl 15 kuruşa kadar indi
Geçen iki sezonda patates üreticilerinin ciddi pazarlama sorunları yaşadığını, sektörün tıkanma noktasına geldiğine dikkati çeken Bayraktar, "2011 yılında patates stoklarının bitmesi gereken Mayıs ayında depolarda hala patates varken, yazlık çeşitlerin de hasadı başlamıştı. Hem yeni hem de eski ürünün aynı anda piyasada olması üretici açısından piyasayı olumsuz etkileyerek yazlık olarak adlandırılan erkenci çeşitlerin de fiyatının düşmesine yol açmıştı. Piyasada yaşanan bu tıkanıklık, 2012 üretim ve pazarlama sezonuna da yansıdı. Nitekim yoğun olarak hasadın yapıldığı Eylül-Ekim aylarında üreticimiz kilogramını 30-35 kuruşa mal ettiği patatesi, 23-24 kuruşa satmak zorunda kaldı. Hatta üretimin yoğun olduğu Nevşehir ve Niğde illerimizde üreticilerimiz, patateste
15 kuruşa dahi alıcı bulmakta zorlandı.
Bütün bu şartlara komşu ülkelerde yaşanan siyasi karışıklar ve ekonomik sıkıntıların yanı sıra, patates siğili hastalığı nedeniyle ihracatta istenen analizlerin masraflı olması da eklenince ihracatımızda da sıkıntılar oldu.
Bu durumda ürettiği üründen yeterli gelir elde edemeyen üreticilerimiz borçlarını ödeyemedi. Elektrik borçlarının yapılandırılmasına yönelik girişimler olumlu karşılanmakla birlikte, üreticilerimizin tamamı yapılandırmadan faydalanamadı. Bugün, Niğde ve Nevşehir gibi derin kuyulardan elektrik ile sulama yapan üreticilerimiz haciz kıskacında."
Pazarlama sorununda üretici, arz daralmasında tüketici mağdur
Üretimde meydana gelen dalgalanma ve pazarlama sorunlarının üreticiden tüketiciye tüm tarafları derinden etkilediğini, pazarlama sorunlarının yaşandığı dönemde düşük fiyat nedeniyle üreticinin, arzın daraldığı dönemde ise yüksek fiyat nedeniyle tüketicinin mağdur olduğunu belirten Bayraktar, "İçinde bulunduğumuz dönemde her ne kadar üretici fiyatları artsa da, ekimden vazgeçen üretici yine mağdur durumda." dedi.
Bayraktar, üreticinin ve tüketicinin mağdur olmasının engellenmesi bakımından üretimde istikrarın sağlanarak üretimin sürdürülebilir kılınması, ayrıca haciz işlemleri durdurularak elektrik borçlarının faizsiz ertelenmesi, özel şirketlere olan elektrik borçlarının yapılandırılması gerektiğini bildirdi.(İlyas Yavuz - İLKHA)