Ramazan'ın yaşantımızda ayrı bir yeri, değeri ve tadı var. Mademki farklı bir zaman dilimi, o zaman bu ayın çocuk terbiyesinde ifade ettiği manalar neler? Diğer 11 ayda çocuğumuza verdiğimiz eğitim acaba bu ayda nasıl bir hâl alıyor? Bu ayda yaşanan iftar, sahur, teravih, mukabele, sadaka gibi ibadetler çocuk terbiyesinde nasıl bir görev icra ediyor? Ramazan'ın manevi atmosferini çocuk terbiyesinde nasıl değerlendirmek lazım?
Haz öteleme ve irade
Özellikle çocuğa irade kazandırmada ve haz öteleme eğitiminde ramazan ayı, ayrı bir önem taşımaktadır. O güne kadar haz odaklı yaşayan, acıktığı zaman hemen karnını doyurmak isteyen çocuk, hazzını ertelemeyi, sabretmeyi, kendini disipline etmeyi öğrenir. Bütün gün yeme arzusunu erteleyebilen çocuk, bunu başarabildiği için gurur duyar. Hazzını erteleme ve irade göstererek sair zamanlarda da bazı istekleri için beklemesi gerektiği farkına varır. Haz öteleme ve irade kazanmada bu ayın kazanımlarından faydalanmamız gerekmektedir.
Çocuk eğitimi sözden ziyade hal ile olur(taklit ve model alma)
Çocuklar ilk yıllarında birçok şeyi gözlemleyerek ve özellikle de ailelerini izleyerek, taklit ederek öğrenirler. Evdeki atmosfer çocuğu etkiler. Ramazan ayında tüm Müslümanların aynı anda iftar sofrasına oturduğunu gören çocuk, oruç ile Müslüman olmanın insan hayatına getirdiği farklılığın bilincine varır. Hayatında belki daha önce de var olan ama bu kadar güçlü ve kuşatıcı bir biçimde fark etmediği ibadet ve namaz gerçeği ile karşılaşır. Camide oynadığı oyun ve koşuşturmalar olumlu karşılandığı ölçüde ibadete yaklaşır ve bilinçaltında Müslüman olma ile olumlu bir yatkınlık oluşur.
Psikolojik kazanımlar
Ramazanın psikolojik kazanımlarının başında; çocuklar tuttukları oruç ve kıldıkları teravih namazı ile bir iş başarma, yetişkinler tarafından onay görme, her şeyden önemlisi büyüme arzularını tatmin ederler. Hepimizin de bildiği gibi bir çocuk için büyüme arzusu çocukluğun en temel motivasyonlarındandır. Özellikle büyüklere has olan orucu tutmak onlara muazzam derecede haz verir
Neler yapılabilir
* Ramazan hazırlığı yapalım; bu hazırlık maddi hazırlık olabileceği gibi biz daha çok manevi hazırlık üzerinde duralım, ramazan gelmeden ramazan ayının kavramlarını anlatalım. iftar, teravih, sahur, imsak, mukabele, sadaka ve zekat gibi kavramları öğretilebilir mesela.
* İftar ve sahurları ailece yapalım; Çocuklarımız oruç tutmasalar dahi iftar ve sahur vakitlerinde hep beraber ailece sofraya oturmaya dikkat edelim. Uykudan fedakârlık etmeleri gerekse de sahur heyecanını yaşamalarına müsaade edilebilir. İftar ve sahur vakitlerinde hep beraber sesli olarak dua etmeyi düzenli hale getirelim.
*Camileri ihmal etmeyelim ramazan boyunca mümkün oldukça çocuklarımızı vakit namazlarına ve özellikle teravih namazına götürelim ki Ramazan coşkusunu yaşayarak, görerek hissetsinler ve Ramazan ayının güzellikleri küçük dünyalarında kalıcı izler bıraksın. Çocuklar yaramazlık yapacaklar diye camiye götürmemezlik yanlış bir davranış modelidir.
* Çocuklarımız ile beraber hasta ve muhtaçları ziyaret ederek sosyal yardımlaşmanın sadece sözde kalmaması gerektiğini göstermiş, çocuklarımıza insanları sevindirmenin hazzını tattırmış ve ellerindeki sağlık ve varlık nimetinin ne kadar büyük ve önemli olduğunu fark ettirmiş oluruz.
*Özellikle yardım ve sadakalarımızı vermeye giderken çocuklarımızı da yanımızda götürelim, bu güzel ve soylu eyleme şahitlik etsinler. Almak kadar vermeninde hazzını yaşasınlar.
* Ramazanda orucun heyecanını yaşamalarını ve ilerleyen yaşlarında tutacakları oruç için kendilerini hazırlamaları amacıyla, yaşlarına göre zamanı değişecek şekilde oruç tutmalarını, güzel sözlerle ya da küçük hediyelerle teşvik edelim. Bunun başlıca faydası ise çocuk, yetişkin olunca bile hep kendisini oruç tutmuş şekilde hisseder.
Sonuç olarak; diyebiliriz ki çocuk, bazı temel kavramları Ramazan sayesinde öğrenir. Yoksulların neler yaşadığını fark eder. Onlara yardım etmek ister, bu vesile ile duygusal zekâsı gelişir. Zamanın önemini anlar, özdenetim becerisi gelişir, elindeki nimetlerin farkına varır. Bu aydan istifade etmemiz dileği ile ramazan ayının ümmetin uyanışına, çocuklarında eğitim ve terbiyesine vesile olması dileği ile..
Vesselam..