Kış aylarının kapıya dayanması, akaryakıt, elektrik ve hemen her şeye zam gelmesi gözleri kış aylarının vazgeçilmezi mandalina ve portakala çevirdi. Kızıltepe sebze hali esnafına göre meyve fiyatları vatandaşı üzmeyecek ama sebzeler cep yakacak.
Esnaf fiyatların artma sebebi olarak ise çiftçinin üretimde zorlanması, tarladan şehre gelene kadar birçok elden geçip pahalanmasını gösteriyor.
"Meyvenin bu sene dengeli bir fiyatı olur, sebzeyse biraz yüksek fiyatlı olur"
Narenciyede fiyatların normal olacağını ama sebzede artış beklediklerini belirten Kızıltepe Sebze hali esnafından Mehmet Şah Ekin, "Meyvelerin, özellikle de narenciyenin bu sene dengeli bir fiyatı olur. Öncelikle bahsetmek istediğim konu üretici yani çiftçiler. Akaryakıt, elektrik, gübre ve benzeri hemen her şeyin zamlanması masraf ve gideri arttırıyor. Tabi ki buda fiyata yansıyor. Ama mandalina, portakal gibi narenciye ürünleri, diğer sebze ve meyvelere nazaran bu sene daha uygun olur ve halk faydalanır." dedi.
Ekin, "Sebzeye gelirsek; domates, biber, patlıcan gibi mevsimsel ürünlerin fiyatı biraz yüksek olacak. Ayrıca maliyetlerinin yüksek olması da fiyatlara yansıyor. Tahminime göre domates, biber, patlıcan, salatalık gibi sebzeler meyveden fiyat olarak daha yüksek olacak. Bunun da en büyük sebebi üreticinin zorluk çekmesi. Ayrıca elden ele geçerken her el üstüne kar bırakıyor. Mesela üretici bize domatesi 3 TL'ye verebilir ama eğer aradaki eller yani komisyoncu artarsa bu 4-5 TL olur. Bizden çıkınca bu sefer dışarıda 7-8 TL oluyor." diye ifade etti.
"Yetkililerin destek olması lazım"
İnsanların yaşam mücadelesi verdiğini söyleyen ve yetkililerden çiftçi ve esnafa yardım edilmesini isteyen Ekin, "Yaşamak için insanlar mücadele ediyor. Bir insan da üzerinde sorumluluklar varsa mecburen mücadele eder. Bu mücadele de zaten üretimi getiriyor bu da stoklarda ürünlerin olmasını sağlıyor. Yetkililerin destek olması lazım. Her şeyi halktan, esnaftan beklememeliler, onların da yardımcı olması gerekiyor. Bugün ben bir iş yapıyorsam ve bana yardımcı olmuyorlarsa ben o işten ne zevk alırım ne de verim. İşte bu yüzden devlet her şeyin başında olmalı. Ben sana yardım etmeyip sömüreceğim derse o zaman ben yaşamam, ben yaşamazsam devlette yaşamaz." ifadelerini kullandı.
"Yüksek maliyet çiftçinin belini bükmüş durumda"
Çiftçilerin büyük bir kısmının işi bıraktığını belirten sebze hali yönetim kurulu üyesi ve sebze hali esnafı Ömer Doğan, "Genel olarak sebze ve meyvede fiyatlar yüksek. Sebebi ise yakıt, kira gibi birçok detayın yüksek olması. Üreticinin üretmekten vazgeçmesinden dolayı ürün az ve bu sebepten pahalı. Yüksek maliyet çiftçinin belini bükmüş durumda. Çiftçi can çekişiyor. Çalıştığımız çiftçilerin yüzde 80'i bu işi bırakıp daha farklı sektörlere yöneliyorlar." dedi.
Doğan, "Tabi bir diğer neden de aracının çok olması çünkü her aracı kendi karını üstüne koyup getiriyor. Daha da yükselmesi bekleniyor. Stok sıkıntısı yok maliyetlerin çok olmasından dolay fiyatlar artıyor. Tabi ki mevsimsel etkenler de var, mesela yağışın az olması, zirai don dediğimiz olayın yani soğuk havaların erken gelmesi gibi. Örnek vermek gerekirse soğuk havalar tarlada birçok domatesi vurdu. Fiyatların artmasının en büyük sebepleri bunlar." şeklinde konuştu.
"Maliyetler arttı çiftçilik yapan azalacak ve fiyatlarda artacak gibi duruyor"
Hal esnafından Mehmet Emin İldem, bazı ürünlerin çok düşük olduğunu belirtti. İldem, "Bu sene soğan para etmiyor. Neredeyse bütün çiftçiler soğan ektikleri için soğan tarlada kaldı. Patates de aynı şekilde. Geçen sene soğan pahalı olduğu için herkes soğan ekimi yaptı. Bu yüzden de ekimi fazla oldu ve fiyat çok düştü. Tabi ürün çok olunca tarlada kaldı. Bizim çiftçilerimiz maalesef hep birbirine bakıp kopya çekiyor. Biri soğan ekerse diğeri de ona bakıp soğan ekiyor. Herkes farklı ürünler ekse o zaman ürünün kıymeti de olur. Bu sene ekim çok olduğu için ürün bulmak zor olmayacak, lakin maliyetler arttığı için çiftçilik yapan azalacak ve bunun mukabilinde fiyatlar da artacak gibi duruyor." ifadelerini kullandı.
"İşin özüne bakınca ne çiftçi ne komisyoncu ne de halk memnun"
Sebze hali esnaflığını baba mesleği olarak devralan Musa Oral, şu ifadeleri kullandı: "Yapılan masrafa baktığımızda sebze ve meyvede fahiş bir fiyat beklemiyoruz. Türkiye ekonomisi şartlarında maalesef halk zorlanabilir. Enflasyondan dolayı masraflar çok yüksek bundan dolayı fiyatlar da artar. Kimisine yüksek kimisine normal gelebilir fiyatlar. Türkiye ekonomisi ve şartlarına göre fiyatlar pahalı değil."
Oral, "Mesela evvela akaryakıt, elektrik bunlar son günlerde sürekli zamlanan ürünler ve bu zamlar ürünlerin hepsine yansıyor. Tarlasına, gübresine, nakliyesine, işçisine her şeyine yansıyor. Masrafların çokluğu fiyata yansıyınca, insanımıza çok geliyor. İşin özüne bakınca ne çiftçi ne komisyoncu ne de halk memnun. Aslında meyve ve sebzede bir yokluk yok hatta bolluk var. Bize göre değerini bulmuyor ama insanımız için de pahalı oluyor. Yani herkes kendine göre haklı." dedi.