Bugüne kadar farklı ticari sektörlerin, büyük-küçük ölçekteki işletmelerin yaşadıkları sıkıntılar bir şekilde dile getirildi. Ancak bölge ve dolayısıyla Türkiye ekonomisine önemli etkisi olmasına rağmen "sınır ticareti" pek dile getirilmiyor.
Suriye sınırında bulunan Mardin'in Nusaybin ilçesi, bir zamanlar sınır ticaretinin merkezlerinden olarak biliniyordu. Diyarbakır'dan, Elazığ'dan, Malatya'dan, Kızıltepe'den, Cizre'den ve daha birçok yerden Suriye'ye geçmek isteyenler, Nusaybin'deki Suriye Sınır Kapısı üzerinden karşıya geçiyordu. Günde binlerce kişi ve yüzlerce aracın yaptığı geçişler esnasında, ilçede alışveriş yapılır, bölgede yetişen veya elde edilen ürünler, bu kapıdan Ortadoğu'ya pazarlanırdı.
Nusaybin'de yüzlerce iş yeri kapandı
Bölgedeki binlerce kişiyi doğrudan milyonlarca kişiyi de dolaylı olarak etkileyen sınır ticareti, Suriye'de başlayan iç savaş nedeniyle ağır darbe alırken, çukur siyasetiyle de tamamen bitti.
Çatışmalı süreç, sınır kentlerindeki sosyal hayatı olumsuz etkilediği gibi ekonomiyi de çökertti. Şiddet sarmalında en büyük darbeyi küçük esnafın yediği ve bölgede binlerce esnafın kepenk indirmek durumunda kaldığı da biliniyor.
Sanayici, nakliyeci, ithalat ve ihracatçılar, turizm firmaları ile tarım sektörü de bundan ciddi anlamda etkilendi. Sınıra yakın bölgelerde binlerce işyeri kapandı, iş adamları yatırımlarını batıya kaydırmak zorunda kaldı.
Sınır illerinde yaşayanlar, Suriye savaşı ve bölgedeki çatışmalar nedeniyle ticaretin bittiğini ve binlerce insanın büyük mağduriyet yaşadığını dile getiriyor.
İLKHA'ya konuşan Nusaybinliler, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Nusaybin ile Qamişlo'yu birbirine bağlayan sınır kapısının 2011'de kapanmasıyla ilçede yaklaşık 500 esnafın kepenk kapatmak zorunda kaldığını söyledi.
Nusaybin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mahsum Özmen ise sınır kapısının açılmasının ekonomiye büyük katkı sağlayacağını ifade ediyor.
"Bölgenin canlılığı sınır ticaretine dayalıdır"
Nusaybin Sınır Kapısı açık olduğunda insanların günübirlik gidip geldiğini ve bunun ekonomiye katkısının çok büyük olduğuna dikkat çeken Özmen, şunları söyledi:
"Nusaybin'de, Suriye'ye açılan iki sınır kapımız var. Biri eski biri de yeni. Yeni yapılan sınır kapısı Türkiye Odalar ve Borsalar tarafından yaptırılmıştı. Bu kapımız hemen hemen Avrupa'nın sayılı kapılar arasındadır. Bu kapının açılması ekonomiye büyük katkı sağlayacak. Sadece Nusaybin'e değil, bölgenin tümüne hitap edecek bir kapı durumundadır. Biz bu kapının bir an önce yapılmasını istiyoruz. Çünkü bölgenin canlılığı sınır ticaretine dayalıdır. Nusaybin'de yatırım yok denecek düzeyde. Kapının açılması ekonomiye büyük katkı sağlayacak ve Türkiye'de ürettiğimiz bütün malları Nusaybin Sınır Kapısı üzerinden Suriye'ye ve başka ülkelere gönderebiliriz."
Nusaybin'de Organize Sanayi Bölgesi'nin yapılması için çalışmalara başlattıklarını söyleyen Özmen, bunun yanında Kaymakamlık ile beraber ve DİKA iş birliğinde "Tekstil Kent" kurulması için çalışmalarının bitme aşamasına geldiğini söyledi.
Nusaybinli iş adamlarını bölgeye yatırım yapmaya davet eden Özmen, "Yapılacak yatırımla ilgili Nusaybin Ticaret ve Sanayi Odası olarak elimizden gelen bütün imkânlarımızla yardımcı olmaya hazırız. İnsanlara cazip gelecek şekilde bir ortam hazırlamamız lazım. Tabi yatırımlar huzuru seviyor, Nusaybin'de artık huzur var." diye konuştu.
Özmen, sözlerine şöyle devam etti: "Bilindiği üzere, eskiden yurt dışından gelen malzemeler önce Nusaybin'e gelirdi sonra Suriye ile Irak üzerinden bölgeye dağıtılırdı. Yani kapı açılırsa aklınıza gelebilecek her şeyi satabiliriz. Hem Suriye'ye hem de diğer komşu ülkelere. Türkiye'ye büyük bir döviz girdisi olacak. Bölgeye ve doğal olarak Türkiye ekonomisine canlılık getirecek."
"Kapının açılması bölge için büyük bir nimet olur"
Eskiden birçok kişinin sınır kapısı sayesinde geçimlerini sağladıklarını belirten Esnaf Reşit Akbaş, eskiden günde binlerce kişinin Suriye'ye gidip geldiğini hatırlattı.
Akbaş, "Şu an sınır kapısı yakınında bulunan tüm dükkânlar kapanmış. Benden başka kimse kalmamış, ben de genelde çocuklara yönelik şeyler satıyorum. Eskiden burası kalabalıktan geçilmiyordu ama 6-7 yıl önce Suriye'deki savaşın başlamasıyla kapı kapandı ve Nusaybin halkı çok mağdur oldu. Bugün bu kapı açık olsaydı binlerce kişi ekmek yiyecekti. Kapı açık olduğunda Batman'dan, Diyarbakır'dan Van'dan, Şırnak'tan, hatta İstanbul'dan dahi gelenler oluyordu. Çok iyiydi ama bugün kapalı olduğu için artık kimse gelmiyor. Kapının açılması bölge için büyük bir nimet olur. Yetkililerden tek isteğimiz kapının bir an önce açılmasıdır." dedi.
"Kapı sayesinde burası işlekti, şimdi harabeye dönmüş"
Eski sınır kapısında dama oynayarak vakit geçirdiklerini söyleyen vatandaşlardan Emin İlhan ise "Eskiden kapı sayesinde burası çok işlekti. İnsanlar Suriye'ye gidip başta çay, şeker olmak üzere her şey getiriyordu ama şimdi burası harabeye dönmüş. İnşallah eski günlerine döner." diye konuştu.
İLKHA