ŞIRNAK - Şırnak Üniversitesi Genel Sekreteri Yrd. Doç. Dr. İbrahim Baz, "Guhşegi" kitabının tanıtımı nedeniyle düzenlenen toplantıda yaptığı açıklamada, Şırnak'ta yüzyıllardır yapılan ve genç-yaşlı herkesin çok iyi bildiği Guhşegi sporunun, her yönüyle beyzbola benzediğini söyledi.
At kılından yapılan özel bir topla 6'şar kişilik 2 takım arasında oynanan Guhşegi'nin beyzboldan tek farkının, oyun alanında herhangi bir sınırlama bulunmaması olduğunu belirten Baz, yörede Amerikan beyzbolunun atası olarak nitelendirilen ve geçmişi asırlar öncesine dayanan Guhşegi'nin mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
"Sözlü Kültürün Yazılı Kültüre Aktarılması Gerekiyordu"
Üniversite olarak bu oyunu ulusal ve uluslararası kamuoyuna duyurmaya ve tanıtmaya çalışacaklarını ifade eden Baz, şöyle dedi: "İlk etapta da biz bu oyunu kitaplaştırdık. Bu oyunun hakikaten yazılı hale gelmesi, sözlü kültürün yazılı kültüre aktarılması gerekiyordu. En popüler, en tahrik edicisi doğrusu Guhşegi olduğu için biz de bununla başladık. Bu çalışma, Şırnak Üniversitesi Turizm Otelcilik bölümünde çalışan arkadaşlarımızın bir ekip çalışması neticesinde ortaya çıktı. Şu anda yüksek okul müdürlüğüne bakan kişi olarak Öğretim Görevlisi Nurdan Şarman hocamızın büyük katkıları oldu. Buralı olması nedeniyle de özellikle röportajlarda çok ciddi katkısı oldu. Bir ekip çalışması sonucu bu eserimiz ortaya çıktı. Eksikleri, hataları olabilir. Ancak ikinci baskılarda, üçüncü baskılarda hatalarımızı düzelterek ortaya çıkacağını düşünüyoruz."
Geniş Arazide Oynanıyor
Guhşek, Guhşegi şeklinde adlandırılan bu oyunun çıkış noktasının bu topraklar olduğunu düşündüklerini anlatan Şırnak Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nurdan Şarman da, oyunun sınırları olmayan geniş bir arazide gopal denilen sopa ile keçe veya kıldan yapılmış el yapımı bir topla oynandığını kaydetti. Takımlar halinde oynanan ancak takımlarının da kazananı olmayan bir oyun olduğuna dikkati çeken Şarman, şunları söyledi: "Karşı takımdan biri topu tutar, öteki topu uzaklaştırır, takımdaki oyuncular topa ulaşana kadar diğer takımın oyuncularının uzaklaşması gerekiyor ki, kişi dönüş yolunda diğer takımdaki oyunculardan birine vurursa takım sayı yapmış oluyor. Genel olarak bu şekilde bölgeden bölgeye yöreden yöreye takımdan takıma değişen kuralları var. Bu oyun enerji ve çeviklik gerektiren bir oyun olduğu için küçük yaştaki çocukların oynaması için çok uygun değil. 15 yaş üstü fiziken yeterli olan her kişinin oynayabileceği bir oyundur. Guhşegi için 'Guhşegi, Amerikan beyzbolunun atasıdır' diyen Şırnaklılar, 'Bu oyunda amaç, kazanmak ya da kaybetmek değil. Bizim amacımız spor yapmak ve birlikte oyun oynamaktır. Guhşegi'nin temel özelliği, sürenin ve sayının olmamasıdır' diyorlar."
Guhşegi Nasıl Oynanır
Mezopotamya kültürünün özelliklerini taşıyan Guhşegi oyunu, Şırnak'ta özellikle kırsal kesimde oynanıyor. Guhşegi, kural ve oynama şekliyle ise beyzbola çok benziyor. Oyunda en az 6 kişiden oluşan iki takım seçiliyor. Oyunun malzemeleri, kıl ya da keçeden yapılmış top ve topa vurabilecek bir sopa. Vuruşun yapıldığı noktada iki kişi yer alıyor. Bunlar her takımdan bir oyuncu olmak zorundadır. Biri topu havaya atarken diğeri de vuruşu gerçekleştiriliyor. Her oyuncunun topa vurmak için bir hakkı bulunuyor. Guhşegi oyun oynama kurallarıyla beyzbola çok benziyor. Geleneksel oyunun beyzboldan tek farklı yanı sınırsız sahada oynanması. 6'şar kişilik 2 takım arasında oynanan Guhşegi oyununun, bölgede yaşayan bir Ermeni tarafından Amerika'ya götürüldüğü ve bugünkü Beyzbol halini aldığı iddia ediliyor. (M. Şerif Aşkın - İLKHA)