Son zamanlarda "stres çarkı" olarak aktarılan ve özellikle çocukların ilgisini çeken ürünler, birçok ülkede yasaklandı.
Ürünlerin farklı çeşitleri, renkleri ve boyutları olsa da hepsi dikkat dağınıklığına sebep oluyor. 3 eşit çarkın birbiriyle birleştirilmesiyle oluşan ve ağırlık merkezleri nedeniyle uzun süre dönen bu çarklar, bazı kişilere sinir ve stres problemleri yaşatıyor.
Stres çarkının dikkat dağınıklığına neden olduğunu söyleyen Muş Alparslan Üniversitesinde (MŞÜ) Psikolojik Danışman Fatma Akça, stresten kurtulmak için sosyal aktiviteler yapılması gerektiğini belirtti.
Doğal bir şey olan stresin herkeste bulunabildiğini vurgulayan Akça, "Stres dediğimiz şey vücudun karşılaştığımız olaylara karşı verdiği bir tepkidir. Bu tepkiler kişilere göre farklılık gösterebiliyor. Tam olarak stres dediğimiz şey kişinin baş edebilme gücünü aştığı durumlarda bedenin verdiği bir tepkidir. Bazen karşılaştığımız durumlar bizi endişe içerisine sokar ve bu durumlarda stres yaşıyoruz. Bazı insanlar sadece durup o anın geçmesini beklerler. İşte, stres çarkını kullanan kişiler o durumu düşünmeyip kaçınanlardır. 'Bu da geçer.' dediğimiz zaman aslında stres çarkının olduğu zamanlardır." dedi.
"Büyüklerde ve çocuklarda stresin sebepleri farklılıklar gösteriyor"
Stres sebeplerinin yetişkinlerde ve çocuklarda farklılıklar gösterdiğini dile getiren Akça, şunları söyledi: "Stres kişilere göre değişiyor. Önce kişileri tanıyoruz ve stresi nasıl yaşadıklarını buluyoruz. Daha sonra yöntemler söylüyoruz. Çocuklara genelde spor ve çok sevdikleri resim yapmayı öneriyoruz. Bunlar enerjilerini atmaya vesile oluyor ve böylelikle streslerini de atabiliyorlar. Büyüklerde ve çocuklarda stresin sebepleri farklılıklar gösteriyor. Mesela çocuklarda streslerin sebebi yeni gelen sorumluluklar, okula başlama ve evden ayrılma gibi farklı durumlar olurken, yetişkinlerde daha çok sosyal ilişkilerde olan aksaklıklar, ailevi travmalar gibi farklı durumlar söz konusu olabiliyor."
Çocukların birebir oynadığı oyunlar strese karşı daha etkili
Akça, stresin çözümü için bilinen belirli yöntemlerin olduğuna değinerek, "Biliyorsunuz ki çağımız teknoloji çağı ve sürekli değişiyor. Önceden annelerimizde, babalarımızda, dedelerimizde görmüşüzdür, tespih çekerler. O tespihler bir yandan hem rahatlamayı sağlıyor hem de aynı zamanda stresi atıyor. Yine çocuklarda stres atmak için topaçlar, misketler ve daha farklı oyunlar vardı. Bunun gibi oyunlarla çocuklar hem oyun oynuyorlardı hem de streslerini atıyorlardı. Tabi teknoloji geliştikçe her çocuğun elinde bir tablet görebiliyoruz. Akıllı telefonları yetişkinlerden iyi kullanabiliyorlar. Teknoloji gelişip, imkânlar çoğaldıkça bu oyun sektöründeki insanlarda stres çarkı, stres topu gibi şeyler geliştirebiliyorlar. Böylece stresi önlemeye çalışıyorlar ama bunun yerine eski oyunlar, karşılıklı olan saklambaç gibi çocukların birebir iletişime geçtiği oyunlar daha etkili olur." şeklinde konuştu.
Çocukların stres yaşamalarında ailelerin etkisine değinen Akça, ebeveynlerin çocukların yanında daha dikkatli davranmalarını tavsiye ederek, "Çocukları olumlu yönde geliştirmek için bir şeyler yapılabilir. Çocuklara 'Sen şöylesin, bunu yapmamalıydın.' demek yerine onları daha olumlu şeylere yönlendirme söz konusu olabilir. Ailelerin yaşantısı çok önemlidir. Bir ailede anne ile baba sürekli kavga ederse çocuğun stres yaşaması, farklı şeylere yönelmesi tabi ki doğaldır. Bunun yerine anne babalar çocuğun olduğu yerlerde buna dikkat etmelilerdir. Çocuğun anne babadan etkilenmesi kaçınılmazdır. Anne baba arasındaki ilişkiden çocuk çok etkileniyor. Çocuğun kitap okumasını istiyorsanız çocuğun hayatında bir kere de olsa anne babanın elinde bir kitap görmesi gerekir." ifadelerini kullandı.
Stres çarklarının, dikkat dağınıklığına sebep olması nedeniyle bazı ülkelerde yasaklandığını hatırlatan Akça, bu çarkların insanlarda bazen strese neden olduğunu belirtti.
"Stres çarkları uzun zamandır var ama dünyada bir yıl, ülkemizde de haberler yapılması üzerine iki ay gibi bir sürede popüler oldu." diyen Akça, "Bilmeyenler bile merak edip kullanma ihtiyacı hissettiler. Ülkemizde her ne kadar iki aydır popüler olduysa da büyük ülkelerde, mesela ABD'de yasaklandı. Arttıkça her yerde görmeye başlayacağız. Çocuklar bunları okulda da kullanmaya başladılar. Okulda ders dinlerken aynı zamanda sıranın altında stres çarkı dönüyor. O dönen bir şey ve belirli bir süre dönüyor. Durduğu anda tekrar devam etmesi için sizin onu döndürmeniz gerekiyor. Böylece dikkatin yarısı öğretmendeyse yarısı çarka gidiyor. Çok zaman alıyor, zaman öldürüyor. Mesela onun yerine başka bir şey yapabilirdiniz ama diğeri benden daha çok döndürüyorsa bende bir hırs oluyor, dolayısıyla strese sokabiliyor." dedi. (Ayetullah Tarhan-İLKHA)