Batman’ın Gercüş (Kercosê) ilçesine bağlı Kışlak (Zivingê) köyü, asırlar öncesine dayanan tarihi mağara ve yapılarıyla dikkat çekiyor. Köyün tarihi tam olarak bilinmezse de asırlar öncesine dayanan ve insanların barınak olarak kullandığı mağara ile köy evleri dikkat çekiyor.
Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan köyün birçok medeniyete beşiklik yaptığı belirtilirken onlarca mağaranın ve tarihi kalıntının bulunduğu köyün üst tepesinde Roma dönemine ait olduğu yapıların olduğu ifade ediliyor. Geçmişi 10 bin yıl öncesine dayanan Hasankeyf ilçesi kadar tarihi bir yer olduğu söylenen köydeki tarihi doku keşfedilmeyi bekliyor.
Kaderine terk edilmiş tarihi mağaraların ve yapıların araştırılıp, keşfedilmesini isteyen Kışlak köyü sakinleri, tarihi mağaraların restore edilerek turizme kazandırılmasını bekliyor.
Köy sakinlerinden Nuri Aslan, köylerinin Hasankeyf tarihi kadar eski olduğunu ve çevresinde çok sayıda mağara ve Roma dönemine ait eski yapıların bulunduğunu söyledi.
Altın, gümüş, tarihi eser ve kalıntıları bulmak için dinamit kullanan hazine avcıları yüzünden birçok mağaranın ağzının kapandığını, bazılarının da tahrip olduğunu belirten Aslan, “Köyümüz çok eski bir tarihe sahiptir. Atalarımızdan, dedelerimizden öğrendiğimiz kadarıyla buraların daha milattan önce var olduğu, çeşitli kavimlere ev sahipliği yaptığı, çeşitli devletlerin, milletlerin hüküm sürdüğü söyleniliyor. Köyümüzde onlarca ve hatta yüzden fazla mağara vardır. Bu mağaraların tamamı kayalara oyulmuştur.” dedi.
“Bir tarih yok oluyor”
Köylerindeki tepenin üzerinde bir kalenin olduğunu kaydeden Aslan, “Kalenin yapısı çok karışıktır ve her yerde kapılar vardır. Burada zindanların olduğu söyleniyor. Köyümüzün tarihi olarak çok eski olduğu biliniyor ancak üzerinde araştırmalar yapılmadığı için ve özellikle de hazine avcılarının gelip buralarda mağaraları patlatması birçok tarihi eserin yok olmasına neden oluyor. Balık ve aslan resimlerinin olduğu mağaralar patlatılıyor. Bu yüzden bir tarih yok oluyor. İsteğimiz, buralarda bir çalışmanın yapılmasıdır.” diye konuştu.
Bir diğer köy sakinlerinden Fadıl Özdemir şunları söyledi: “Bölgede 90’lı yıllarda cereyan eden olaylardan dolayı köyümüz boşaltıldı. 2004 yılında ‘Köye Dönüş Yasası’yla beraber 40’a yakın aile tekrar köye dönüş yaptı. Köyün dağlık bölgede olmasından kaynaklı ve ekili arazisinin çok az olmasından dolayı bu ailelerden 30’a yakını tekrar Batman’a göç etmek zorunda kaldı.”
“Köyümüzde bilimsel araştırma yapılsın”
Tarihi yapıların olduğu köylerinde bilimsel araştırmanın yapılmasını isteyen Özdemir, “Köyümüzde birçok tarihi mağara var. Dedelerimizden öğrendiğimiz kadarıyla, buranın Hasankeyf’ten dahi tarihi olarak daha eski olabileceği söyleniyor. Köydeki hâkim tepeye çıktığımız zaman Roma dönemine ait yerleşik yerlerin olduğunu görebiliyoruz. Bu nedenle arkeologların ve Batman Üniversitesi Rektörünün buraya el atıp turizme kazandırılmalarını istiyoruz. Burada keşfedilmeyi bekleyen bir tarih var. Bazı girişleri kapanan mağaralarda balık, ok, yay ve aslan suretinin olduğu söyleniyor. Bu da köyün çok eskiye dayandığı işaret ediyor. Ancak burası hazine avcıları yüzünden yer tahrip edilmiş.” ifadelerini kullandı.
Doğu ve Güneydoğu bölgesi uzun yıllardır var olan şiddet ortamı nedeniyle birçok açıdan Türkiye’nin diğer bölgelerine oranla geride kaldı. Ekonomik, sosyolojik, psikolojik olarak büyük travmalar yaşayan bölgenin, yeraltı ve yerüstü kaynakları da gerektiği gibi kullanılamadı.
Özellikle turizm açısından keşfedilmeyi bekleyen birçok tarihi yapının bölgenin kadim şehirlerinde saklı olarak durduğu biliniyor. İslam öncesi ve sonrası dönemlere ait birçok tarihi eser atıl durumdayken bölge halkı da bu tarihi yapı ve kalıntıların yeniden topluma kazandırılması için yetkilileri göreve çağırıyor. (M.Fatih Akgül/M.Sait Çelik-İLKHA)