Irak ordusunun milis güçlerle birlikte Kerkük'e girmesinin ardından askeri hareketlilik devam ederken, uluslararası alanda da açıklamalar gelmeye devam ediyor.
ABD Başkanı Donald Trump, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, BM Genel Sekreteri Sözcüsü Stephane Dujarric, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini Kerkük'te yaşananlarla ilgili açıklamalarda bulundu.
Kerkük’te Irak ordusu ve milis güçlerle Peşmerge'nin karşı karşı gelmesi ve devam eden askeri hareketliliğe dair konuşan Trump, Erbil ile Bağdat hattında yaşanan gerginlik için ülkesinin “taraf olmadığını” söyledi.
Donal Trump, Beyaz Saray'da gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD, Kürtlerle Bağdat'ın anlaşamamasından memnun değil. ABD olarak Kürtlerle Bağdat yönetimi arasında taraf tutmuyoruz.” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert da yaptığı yazılı açıklamada Kerkük’te yaşananlara ilişkin, “Gelişmeleri yakından takip ediyoruz.” derken, bölgedeki bütün taraflara askeri aktiviteleri koordineli bir şekilde yapmaları ve sükuneti sağlamaları yönünde çağrıda bulunuldu.
Nauert, "ABD Irak, Kerkük civarında şiddet olayları yaşandığına dair haberlerden kaygı duymaktadır. Gelişmeleri yakından takip ediyoruz ve bütün taraflara askeri aktiviteleri koordineli bir şekilde yapmaları ve sükuneti sağlamaları yönünde çağrı yapıyoruz." dedi.
“Tartışmalı bölgelerde Irak Anayasası ile uyumlu olarak merkezi ve bölgesel hükümetlerin ortak barış çabalarını desteklediklerini” belirten Nauert, bu hükümetlerin yönetimlerinden yetkililerle beraber tansiyonun düşürülmesi, çatışmaların önlenmesi ve diyaloğun gelişimi için çalıştıklarını söyledi.
Nauert açıklamasında, "Bütün tarafların, etnik ve dini çatışma çıkmasını isteyen 'Irak düşmanlarının provokasyonlarına' gelmemesini şiddetle öneriyoruz. Özellikle ise IŞİD'in ortadan kaldırılması için yapacak çok şey var, Irak ve Kürt güçleri arasındaki gerginlik bu önemli görevi etkiliyor. ABD, Iraklı partnerleriyle IŞİD'in yenilmesi için çalışmaya devam edecektir." ifadelerine yer verdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Sözcüsü Stephane Dujarric ise sorunların çözümü için Erbil ile Bağdat arasında doğrudan diyaloğun olması gerektiğini belirtti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kerkük’ün durumunu yakından takip ettiğini aktaran Dujarric, “Gelen raporlara göre, binlerce insanın Kerkük'ü terk ettiğini biliyoruz. Onlara yardımcı olabilmemiz için daha fazla bilgi edinmeye çalışıyoruz. Ancak şurası net ki, çatışmalar esasında durumu iyi olmayan bölgeyi kötü etkileyecek.” dedi.
Dujarric, Kerkük'teki göçzedelerin durumuna ilişkin olarak da şunları söyledi: “Kamplarda iki kişinin öldüğü veya yaralandığını duyduk. Daha fazla bilgi edinmeye çalışıyoruz. BM Genel Sekereteri Kürdistan'daydı ve Musullu göçzedeleri yakından gördü. Şurası bir gerçek, bu olayların doğrudan insani açıdan olumsuz etkisi olacak. Bu yüzden Bağdat yönetimi ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti arasında doğrudan diyalog olmalı.”
Irak ordusunun Kerkük'te kilit noktaları Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) bağlı Peşmerge'den almasının ardından Avrupa Birliği (AB) tarafların diyalog kurması ve şiddete son vermesi yönünde çağrı yaptı.
Irak Başbakanı Haydar El Abadi ile pazartesi akşamı telefonda görüşen AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, görüşmesinde bu çağrının dile getirildiğini açıkladı. Ayrıca Irak için yeni bir sivil güvenlik misyonu planlandığını duyurdu. Mogherini bu misyonun, ülkedeki yetkililere "Irak ulusal güvenlik stratejisinin sivil kısmında” destek olmasının öngörüldüğünü bildirdi.
25 Eylül’de IKBY’nin Kerkük de dahil olmak üzere kontrol ettiği bölgelerde yaptığı bağımsızlık referandumundan yüzde 92 “evet” oyunun çıkmasının ardından Bağdat yönetimi ile IKBY arasında gerginlik yaşanmış, Irak ordusu pazartesi günü Kerkük'teki valilik binasını ve askeri havalimanını ele geçirmişti.
Öte yandan Almanya da Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlı Peşmergelere "IŞİD'le mücadele çerçevesinde" 2014 yılından bu yana verdiği eğitimi, IKBY ile Bağdat arasında yaşanan gerginlik nedeniyle askıya aldı.
Almanya Genelkurmay Başkanı Volker Wieker, bölgede artan gerilim sebebiyle Kuzey Irak'ta IKBY’ye bağlı Peşmergelere verilen eğitimin geçtiğimiz cuma günü askıya alındığını belirtti.
Wieker, bu kararın Savunma Bakanı Ursula von der Leyen ile istişare sonucunda alındığını söyledi.
25 Eylül'de IKBY tarafından yapılan bağımsızlık referandumu sonrası bölgede gerilen ilişkilerin ışığında Bağdat yönetimi geçtiğimiz cuma günü IKBY'ye Kerkük’ü terk etmesi için ültimatom vermiş, ardından da pazartesi sabaha karşı şehri ele geçirmek için operasyon başlatmıştı. Peşmerge'den büyük bir direnişle karşılaşmayan Irak ordusu, Kerkük’te valilik binası, önemli bir askeri üs ile şehrin yakınlarındaki petrol sahasının kontrolünü sağladı.
Alman bası, gerginlik ortaya çıktığından bu yana Alman hükümetinin ne yapacağını değerlendirdiğini, bu kararın Almanya’nın tarafsızlığını tehlikeye atmamak için alındığını aktardı.
200 civarında olan Alman eğitmenlerin büyük bir çoğunluğu IKBY’ye bağlı Erbil şehrinde konuşlu. Erbil'de durumun durağan olması sebebiyle Alman askerlerinin tehdit altında olmadıkları, ancak yetiştirdikleri Peşmergelerle şehirden güneye doğru hareket etmiş olan münferit eğitmen gruplarının tehlike altında oldukları belirtildi.
Şengal/Sincar'ın kontrolü Irak merkezi hükümetine bağlı güçlerin elinde
Irak merkezi hükümetine bağlı güçlerinin, daha önce Peşmerge'nin denetimindeki Şengal'in merkezine girdiği ve kontrolü tamamen sağladığı bildirildi.
Edinilen bilgilere göre, sabahın erken saatlerinde Irak ordusu, federal polis ve milis güçler Şengal'in ilçe merkezine girdi. Sincar'da herhangi bir çatışmanın çıkmadığı, Peşmerge'nin tüm devlet dairelerini boşaltıp geri çekildiği öğrenildi.
Irak ordusu Mahmur ilçe merkezine de girdi
Bağdat'a bağlı askeri güçlerinin, Musul'un Mahmur ilçe merkezine de girdiği ve Peşmerge'nin bu bölgeden çekildiği de aktarıldı.
Kerkük’te durum sakin ama halk tedirgin
Kerkük'te ise hayatın durma noktasına geldiği bildirildi. Irak ordusu ve milis güçler kentin önemli noktalarını kontrol altına alırken, binlerce kişinin Erbil ve Süleymaniye'ye göç ettiği görüldü. Halkın önemli bir kısmı ise evlerinden çıkmamayı tercih ediyor.
Kerküklüler, Selahaddin bölgesinin kuzeyindeki Tuzhurmatu'da yaşanana benzer çatışmaların kentte de meydana gelmesinden kaygı duyuyor. (Mustafa Kaynak, Hamza Adiyaman - İLKHA)