Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Bekir Erol Ak ve Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Ekinci şubat sonu ve mart ayı içerisinde budama yapacak olan tarım çiftçisinin, üründe verimi artırmak için yapması gerekenleri İLKHA'ya açıkladı.
Çiftçinin yapması gereken hususları açıklayan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Bekir Erol Ak, "Verimliliği etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesi çeşit seçimidir, çeşidi iyi seçeceğiz. Bahçe ile ilgili bakım şartlarının çok iyi yerine gelmesi lazım. Özellikle sulama, gübreleme, budama gibi teknik işlemlerin tam olması gerekiyor. Teknik işleri yaparken bilinçli bir şekilde yapmamız lazım ama badem de çok önemli olan bir şey vardır. Badem, bol miktarda çiçek açar ama meyve verimi az olabilir. Bunun da sebebi bademde çiçeklenme döneminde bahçede mutlaka arı bulundurulması gerekiyor. Arı ile tozlanan bir meyve türüdür. O nedenle arı kovanlarının da bahçenin bir kenarına koymak yerine, çiçeklenme döneminde bahçe içerisinde dağıtılması gerekiyor. Daha sonradan toplanabilir, başka yere taşınabilir. Arı işi tozlanma ve döllenme için mutlak surette şart olan bir işlemdir." dedi.
"Çiçekler açtığı zaman arının bahçede bulunması lazımdır"
Ağaçların çiçek açma sürecinde arının çok önemli bir fonksiyon gördüğünü belirten Ak, "Özellikle budama işlemleri çiçek açmadan hemen önce yapılması gereken işlemlerdendir. Bu işin tamamlanması gerekiyor. Toprak analizleri ve yaprak analizlerine göre yapılırsa gübreleme konusunda bahçenin, toprağın bulunduğu yerde bitki besin maddesi bakımından eksikliğinin ne olduğunu bilmek mümkün değil, ancak bunların analiz yaparak bulabiliriz. O bakımdan analiz yapıp gübreleme programı hazırlamak gerekiyor. Tozlanma ve döllenme zamanında da çiçekler açtığı zaman arının burada bulunması lazımdır. Arıların faaliyetleri hava sıcaklığı 15 dereceyi geçtikten sonra olur. Bademler de genelde bu dönemlerde çiçek tomurcuklarını kabartır ve çiçeklenme olayı başlar." ifadelerini kullandı.
Ağaçlarda bazı hastalıkların oluşabileceğini ifade eden Ak, "Hastalık bakımından çok fazla bir hastalığımızın olmadığını görüyoruz. Ama aşırı yağmurlar da aşırı su da köke dayalı, toprak kökenli bazı hastalıkların olduğunu görmemiz mümkün. Zararlılardan da genellikle badem iç kurdu, yaprak biti gibi zararlıların olduğunu görüyoruz. Bunlar içinde belirli zamanlarda mücadelenin yapılması gerekiyor. Elma, armut ya da başka bir meyve ağacını düşünecek olursak onlarında özellikle hangi gözlerinin çiçek açtığını biliyor olmak gerekir. Çünkü bu elma ve armutta biraz daha farklıdır. Şeftali, kayısı, badem birbirine benzer olduğundan bunlar benzer şekilde budanabilir. Soğuklar geçtikten sonra çiçek açmadan hemen önce budamanın tamamlanması gerekiyor." şeklinde konuştu.
"Sulama meyve kalitesi ve verimini artıran bir faktördür"
Sulama genellikle meyve kalitesi ve verimini artıran bir faktördür. Eğer sulama imkânı varsa verimliliğin en az yüzde 70 artıracağını düşünebiliriz. Diğer şartları da yerine getirdiğimizde birçok değişik ülkelerde sulama ile meyve kalitesi ve veriminin çok yüksek olduğunu ve dünyanın her yerine ihracat yapıldığını biliyoruz. Sulama imkânı varsa sulama yapılması gerekiyor. Sulama şekillerinden hangisi yapılmalıdır? diye sorulursa her zaman için damla sulama sistemi tercih edilmelidir. Her meyve türünün su ihtiyacı farklıdır. Su ihtiyacına göre damla sulama sistemi kurulup sulanmasında yarar vardır. Ekonomiye birdenbire yüksek miktarda gelir elde edilmesine katkıda bulunacak en önemli bahçe bakım işlerindendir." diye belirtti.
"Yanlış budama verim kaybına neden oluyor"
Ağaçların henüz gençken yapılan budama metodunun yanlış yapılması durumunda verimin düşmesine neden olabileceğini belirten Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Ekinci "Meyve ağaçlarında her ağacın gözlerinin patlama dönemi farklıdır. Ağaçların gözleri patlamadan önce budama yapmak gerekiyor. Badem ağacı şubat sonunda budanırken, elma ağacının mart ayının ortalarında budamak gerekiyor. Yüksek verim almak için daha önceki dönemde sulamasını, budamasını düzgün bir şekilde yapmamız gerekiyor. Budama yaparken profesyonel ekiplerden destek almak gerekiyor. Ağaçlara genç dönemde iyi bir şekil verdiğimiz zaman bu ağacın meyve verimi uzun yıllara yayılabiliyor. Ama başlangıçta yanlış yaptığımız bir şekil, budama metodu ağaçların kısa zamanda sıklaşmasına, verimden düşmesine iç tarafının yeteri miktarda güneş görmemesine neden oluyor. Bu da ileri ki zamanlarda verim kayıplarına neden oluyor." ifadelerini kullandı.
"Ağaç hastalıklarını doğru ilaçlamayla önleyin"
Ağaçlarda oluşan hastalıkların zamanında yapılan müdahalelerle en aza indirilebileceğini dile getiren Ekinci, "Ağaçlarda hastalıkları azaltmak için bizim de aynı zamanda budamada hastalıklı dalları kesip atmamız gerekiyor. Kestiğimiz hastalıklı dalları bahçe içerisinde bırakmamalıyız. Kesilen dalları toplayıp bahçe dışında yakmamız lazımdır. Ağaçlarda belli dönemler de yaprak kurdu, kırmızı örümcek, meyve içi kurdu olabilir. Bunlar gözüktükçe belli dönemlerde bunlarla ilaçlı mücadele yapmamız gerekiyor. Aslında ilaçlı mücadeleden önce bizim yapmamız gereken ilk iş kültürel mücadeledir. Ağaç tomurcuklarının kabarmaya başlaması dönemine kadar en az üç defa bordu bulamacıyla ilaçlama yapmak gerekiyor. Budamadan hemen sonra yara yerlerinden 'hastalık etkeni girmesin' diye o kısımları dezenfekte etmek için göz taşı atmamız gerekiyor. Dökülen hastalıklı ve kurt girmiş meyvelerle ağacın gövdesi üzerindeki hastalıklar atılan göz taşıyla ölüyor. Bunlar yapıldığı zaman bir sonraki yıl bu hastalıklar azalıyor." şeklinde konuştu.
Doğru ilaçlama yapılması gerektiği belirten Ekinci, "İlaç atma dönemiyle ilgili olarak bu konuda teknik elemanlardan destek alınmalıdır ilaçlama en zor dönemlerde, hastalıkla baş edilemediği zamanlarda yapılmalıdır. Çünkü aşırı ilaçlama bahçedeki yarlı böceklere de zarar verdiği için bu konuda ilaçlamaya dikkat edilmesi gerekiyor." uyarısında bulundu.
İLKHA