Van telefoncu esnafı bu anlamda yaşadıkları sıkıntıları ve çözüm noktasında yapılması gerekenleri, İLKHA muhabirine anlattılar.
Cep telefonu bakım ve tamir teknisyenliği yapan Yunus Emre Baysal, yıllardır alışılagelmiş bir düzenin var olduğunu, yedek parçalar uygun olduğu için, Çin mallarının sadece bizde değil bütün dünya piyasasında tercih edildiğini söyledi.
Corona virüsün cep telefonu ve teknik servisini büyük ölçüde etkilediğini belirten Baysal, "Sınır kapılarının kapanması, ihracat ve ithalatın durması nedeniyle, cep telefonu ve yedek parça rezerv sıkıntısı çekmekteyiz. Bu sıkıntılar da cep telefonu fiyatlarına ve tamir fiyatlarına yansımaktadır. En kısa zamanda ülke olarak bir çözüm bulamazsak fiyatlar daha da yükselecek. Bu müşteri ve esnaf için zarar demek." dedi.
Bu durumun iyi yönünün de olduğunu söyleyen Baysal, Çin'den gelen ucuz parçaların ve ucuz telefonların piyasadan çekilmeye başlamasıyla beraber, telefon piyasasına sonradan giren ve bu işin ehli olmayan insanların piyasandan çekilmesine neden olacağını söyledi.
"Malzeme depolama imkânımız yok"
Cep telefonları elektronik olduğu için, ikinci el malzemeden yeteri kadar verim alınamadığını, bu yüzden sıfır malzemenin kullanılması gerektiğini söyleyen Baysal, "Biz üretici olmadığımız ve üreticiden malzeme aldığımız için tedbir alamıyoruz. Üreticiden malzeme geldiği sürece biz tamirlerimize devam edeceğiz ama parça kesilirse telefon bakım onarımı sıkıntıya girer." ifadelerini kullandı.
Baysal, "Telefon piyasası yerli üretim olarak devam edebilir ya da mevcut rezervlerle devam edebilir. Bu konuda öngörülerim piyasanın daha iyi olacağı yönündedir. Ama piyasada düşüş kalkış olduğundan dolayı net bir şey söylemek mümkün değil." şeklinde konuştu.
"Corona virüsten en fazla biz etkilendik"
Cep telefonunun ve teknik malzemesinin Çin'den geldiğini ve bu durumun fiyatların artmasına neden olduğuna dikkat çeken Necip Arslan ise, "Bu da bizi oldukça etkiliyor. Şu an işler durma noktasına gelmiş durumda.
Stok yapamadıklarını söyleyen Baysal, "Cep telefonu piyasası hızla değişiyor. Onun için malzeme stoku yapma durumumuz yok. Toptancılarda da fiyatlar çok yüksek. Binlerce telefon parçası var. O yüzden stoklama gibi bir durumumuz yok. Allah yardımcımız olsun bunu da atlatacağız inşallah." ifadelerini kullandı.
"Piyasamız çökmüş durumdadır"
Esnaf olarak daha önce de sıkıntı çektiklerini ve Corona virüsün de baş göstermesi ile iş piyasasının tamamen çöktüğünü söyleyen cep telefonu yedek malzeme toptancısı Sait Kurt, teknoloji bazında tamamıyla Çin'e bağımlı olduklarını ve malzemeleri de dolar bazında aldıkları için sıkıntı yaşadıklarını dile getirdi.
Kurt, "Ülkemizdeki piyasa ile Batıdaki piyasa birbirinden farklı olduğu için sıkıntı yaşıyoruz. Elimizdeki malzeme az olduğu için talepleri karşılayamıyoruz. Malzeme fiyatları çok yüksek. Esnaf sıkıntılı ve vatandaşlar da malzeme alamıyor." dedi.
"Büyük ölçekte malzeme depolama olanağımız yok"
Ürünlerin dolar bazında geldiğini ve doların nasıl şekilleneceğini kestiremediklerini bu yüzden de fazla güvenilir olmadığını söyleyen Kurt, "Doların yükselmesi ve düşmesi ile alakalı istikrar olmadığı için büyük çapta malzeme alıp ta stoklayamıyoruz. Biz günlük işleyişe bakarak hareket ediyoruz. Ufak çapta bir stokumuz var. Ama yeterli değil. Malzemeyi TL ile almış olsaydık, stok yapardık ama böyle bir şey olmadığı için yapamıyoruz. Dolar bazlı olduğu için de ciddi manada stok yapamıyoruz." şeklinde ifade etti.
Devlet yetkililerin esnafa kolaylık sağlaması gerektiğini aktaran Kurt, "Ben Şanlıurfalıyım ve Van'da esnaflık yapıyorum. Krediye ihtiyacım oldu ama çekemedim. Çünkü banka benden kefil olacak bir esnaf, teminat mahiyetinde bir tapu veya araba ruhsatı ve kefil olacak bir memur istedi. Esnaf, kefil ve tapuyu buldum ama buranın yabancısı olduğum için kefil olacak bir memur bulamadım. Şu an çok sıkıntı çekiyorum. O yüzden özellikle böyle bir zamanda kredi konusunda esnek davranılması gerekiyor. Ben köklü bir esnaf ve gerekli bütün evraklara sahip olmama rağmen benden 2 kefil istiyorlar. Bir de benim teminatım olsa neden kredi çekeyim ki? Ben özellikle Müslüman olduğum için krediye bulaşmak istemiyorum. Benim tapum olsa veya arabam olsa onu satar sıkıntımı gideririm neden krediye bulaşayım? ifadelerini kullandı.
"Biz toplum olarak fırsatı çok seviyoruz."
Kurt; "Elimizde malzeme olsa bile bir şeyin isminin çıkması, malzemenin karaborsaya düşmesi için yetiyor. Bu özellik esnaf olarak çoğumuzda var. Bu bölgedeki toptancılar birbirlerini tanıdıkları için ortak hareket etme konusunda sıkıntı çekmiyorlar. Birbirleri ile hemen irtibat kurup fiyatları yükseltebiliyorlar. Ben onları da haksız bulmuyorum belki onlar da malzemeyi yüksek fiyattan almışlardır. Bu konuda Allah yardımcımız olsun." ifadelerini kulandı.
Devlet yetkililerinden beklentilerini de aktaran Kurt şunları söyledi. "Biz neden bu malzemeleri üretemiyoruz. Batı bizden ham maddeyi çok cüzi fiyattan alıyor ama ürettikleri malzemeleri bize pahalı fiyattan satıyorlar. Bir ekran üretmek bu kadar mı zor? Biz de üretim yapabilirsek icabında dışa bağımlı olmayız."
"Mağduriyetimiz halkın mağduriyetinden farklı değil."
Halkın mağduriyet yaşadığını ama iş ve maddiyat olarak en fazla kendilerinin etkilendiğini aktaran Mehmet Nuri Atış ise, "Müşterilerimiz daha önce 250-300 liraya hallettiği bir tamiratı şimdi 400-500 liraya hallediyor. Müşterilerimiz bu sıkıntıları gidermeyip erteleyebiliyor ve bu erteleme bizi maddi yönden etkiliyor. Çünkü biz geçimimizi bu işten sağlıyoruz. Bizim kullandığımız malzemelerin geneli Çin'den geliyor. Yeni malzemeler gelmeyince elindeki malın fiyatı artıyor. Malzeme ithal edebilenler de çok yüksek ücretler istiyor." dedi
İLKHA