Van İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Mahmut Sünnetçioğlu, kavuran sıcaklarda tüketilen gıdalarında etkisiyle artan "yaz ishali" vakalarına karşı önemli uyarılarda bulundu.
İshale neden olan sebeplere dikkat çeken Sünnetçioğlu, yazın bu sıcak günlerinde mevsime özgü bazı hastalıkların ön plana çıktığını ishal vakaları erişkin ve çocuk yaş grubunda bu aylarda fazla görülen enfeksiyon hastalıkları başında yer aldığını belirtti.
Sünnetçioğlu, "Yaz ayı içeresinde ishal nedenlerinin başında mikrobik ishaller gelmektedir. Bu mikroplar, viral kökenli de olabileceği gibi sıklıkla bakteri ve protozon denilen gözle görülmeyen parazit kaynaklı olmaktadır. Mikrobik sebeplerin dışında ayrıca antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-barsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, barsak veya barsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral oluşumlar, aşırı ve ani ısı değişimleri hatta heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishale neden olabilir."
İshal vakasının yaz aylarında artmasının da nedenlerini dile getiren Sünnetçioğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Bu mevsimde en sık görülen hastalıklardan biri ishal... Sıvı ve elektrolit kaybına neden olan hastalığın birçok nedeni olmakla beraber, yaz aylarında temiz olmayan suların içilmesi ve bu sularla yıkanan yiyeceklerin tüketilmesi ana sebepler olarak sayılabiliyor. Bu dönemde en çok 0-5 yaş grubundaki çocukları etkiler. Anne sütü alan bebeklerde 5-6’den fazla, anne sütü almayan çocuklarda ise 3’den fazla sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilmelidir.
Mikrobik ishallerin tedavisi neden olan etkene göre değişir. Öncelikle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin takviyesi için ağızdan ve gerekli durumlarda damardan sıvı tedavisi gerekir. Özellikle kusması da olan hastalarda ağızdan verilen sıvı kaybı karşılamayacağı için damardan sıvı vermek önemlidir. Mikrobik ishallerde dışkı incelemesi sonuçlarına göre bakteriyel neden düşünülüyorsa uygun antibiyotik tedavisi yapılmalıdır. Genelde viral enfeksiyonlarda sıvı takviyesi, mide koruyucu ilaçlar ve bağırsak florasını düzelten uygun gıdaların tüketilmesi yeterli olmaktadır. Bu dönemde ağır ve yağlı yiyecekler yenmemeli, yine bağırsak hareketlerini arttıran gıdalardan kaçınılmalıdır."
İshalin belirtileri
İshalin belirtilerini başlıca sıralayan Sünnetçioğlu, "Sıvı dışkılama, acil dışkılama isteği susuzluk, bulantı ve kusma, yüksek ateş, halsizlik, karın bölgesinde ağrı ve gaz olarak gözlemlenmektedir. Hava sıcaklıklarının 30 dereceyi aşmasıyla bakteriyel enfeksiyon ajanları, besinlerde daha hızlı ve daha kolay üremektedir. Besinler aracılığıyla geçen enfeksiyonlar genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal ve kusma şikayetlerine yol açmaktadır. Bu nedenle yazın, diğer mevsimlere oranla ishal sorunları daha sık görülmektedir. Tatil bölgelerinde deniz ve havuz aracılığıyla bakteriler daha kolay bulaşmaktadır. Bu nedenle tatil yapılacak yerlerin hijyenine ve temizliğine dikkat edilmelidir.Besinlerin saklanma koşullarına bağlı olarak mikroplarda ve ürettikleri toksinlerinde artış görülmektedir. Bu enfeksiyon içeren besinleri tüketen çocuklar, genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun için uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir." dedi.
İshalden korunmanın yolları hakkında da bilgi veren Sünnetçioğlu, "Temiz sıvı tüketilmeli, gıdalar taze olmalı, gıdaların son kullanma tarihi geçmemiş olmalı, pastörize olmamış süt ve süt ürünleri tüketilmemeli, meyve ve sebzeler temiz suyla iyice yıkanmış olmalı, sık el yıkama ve kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmeli, ishalli kişilerle aynı tuvalet kullanılmamalı veya kullanılacaksa hastadan sonra tuvalet dezenfekte edilmeli ve bozulmuş besinlerden uzak durulmalıdır." şeklinde konuştu.
Kişisel temizliğinize özen gösterilmeli
Sünnetçioğlu, "İshale karşı kişisel temizliğe dikkat etmek, özellikle her fırsatta elleri yıkamak, kaynağı bilinmeyen, açıkta satılan veya dağıtılan, denetimsiz içme suları ve bu sularla yıkanmış sebze ve meyveleri tüketmemek, yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak satılan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir." ifadelerini kullandı.
Yaz aylarında buzlu içeceklere dikkat edilmeli
Tüketilen içeceklere de dikkat edilmesi gerektiğini belirten Sünnetçioğlu, "Yaz aylarında daha çok görülen ishalin çabuk bozulan besinler dışındaki bir diğer sebebi de artan sıcaklık nedeniyle serinleme isteğidir. Yazın tüketilen meşrubatları soğutmak için atılan buzlar kimi zaman enfeksiyona yol açabilir. Evde dondurulan buzların içme suyundan hazırlanması kişinin kontrolü altındadır. Ancak, dışarıda açık olarak satılan içeceklerde kullanılan buzlar, temiz olmayan çeşme suyu ile dondurulmuş olabilir. Bu da sıklıkla görülen bir enfeksiyon nedenidir uyarısında bulunarak vatandaşlara dikkat etmeleri gerekir." dedi.
İLKHA