Güneydoğu ve Doğu Anadolu başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli illerinden Gaziantep'e getirilen ve burada usta ellerde şekillenerek bambaşka bir hal alan yemeniler terleme, mantar, egzama ve koku yapmadığı için sıcak yaz aylarında vatandaşların ilgisini çekiyor.
Gaziantep'in kültürel değerleri arasında yer alan yöresel ayakkabı yemeni, meşakkatli pek çok işlemin ardından müşterilere ulaştırılıyor. Tamamen sığır ve manda derisinden üretilen, çeşitli renk modelleri ile dikkat çeken yemeni, turizmin önemli yerlerinden olan Gaziantep’in kültürel değerleri arasında yer alıyor. Usta ellerle şekillenen yemenilerin üst kısmı dana ve keçi, içi koyun veya dana, alt ve iç köselesi ise manda derisinden yapılıyor.
Kentin tarihi ve turistik mekanlarında satışa sunulan yemeniler, çeşitli renkleri ve modelleri ile yerli vatandaşların yanı sıra yabancı turistlerin de büyük bir ilgisini çekiyor.
Yemenileri el emeği göz nuruyla üreten yemeni ustası Mikail Tekin, son günlerde artan kavurucu sıcak havalarda vatandaşların ayak kokusu, terleme ve mantardan koruduğu için tarihi yemeni ayakkabıları tercih ettiğini söyledi.
Yaklaşık yarım asırdır Büdeyri Hanı’nın yan tarafındaki dükkânında köşgerlik yaptığını belirten Tekin, İLKHA muhabirine yaptığı açıklamada, çocukluğundan bu yana mesleği severek yaptığını belirtti.
Bu mesleğe 12 yaşında başladığını belirten Tekin, “Yemeni işi yapıyoruz. 1972 yılından beri, 46 yıldır bu meslekle uğraşıyorum. Bu mesleğe biz 1972 yılında ayakkabı üzerinden başladık ve kendimiz bu işi geliştirdik. Yemeni üzerine ustamız yok. Ayakkabının temeli de zaten yemeni olduğu için yemeniye yabancı değiliz.”dedi.
Yemeni kültürün bu bölgeye Yemen ve Halep'ten geldiğini belirten Tekin, “Yemeni, yemenici ekber ustanın icadıdır. Yemen’den bu bölgeye gelmiştir. Halep, Gaziantep, Maraş ve hatta daha eskilere gidersek Diyarbakır’a kadar uzanmıştır. Fakat günümüzde ise bu meslek buralarda unutulmaya yüz tutmuştur. Onun için şu anda Gaziantep, Kilis ve Maraş’ta daha yaygın olarak yapılmaktadır.”diye konuştu.
“Yaz aylarında kesinlikle giyilecek ayakkabı yemenidir”
Yemeni ayakkabıları tamamen doğal deriden yapıldığından dolayı daha sağlıklı olduğunu ve bundan dolayı da yaz aylarında daha çok tercih edildiğini belirten Tekin, şunları söyledi:
“Yemenin diğer ayakkabılardan farkı deri ve kösele olmasıdır. İçinde emitasyon barındırmamaktadır. Yaz aylarında ter, koku ve mantara karşı sağlıklıdır. Ter, koku ve mantar yapmaz. Şeker hastalarında ayak yanmasını önler. Esnek ve çok rahat bir ayakkabıdır. Yaz aylarında kesinlikle giyilecek ayakkabı yemenidir.”
“Yemeni ayakkabı hep emektir ve el emeğidir”
Yıllardır geçimini bu meslekten sağladığını belirten Tekin, “Bizler kendi mesleğimizi seviyoruz ve ilgi de duyuyoruz. Ekmeğimizi bu meslekten kazanıyoruz. Mesleğimizi devam ettireceğiz, yaşatacağız. Biz bu işi ekip olarak yapıyoruz. Bir kişi oturup bir yemeni ayakkabı yapsak saatler sürer. Fakat biz periyodik imalat yapıyoruz. Kesiminden dikimine kadar ekip olarak yapıyoruz. Yemeni ayakkabı hep emektir ve el emeğidir.” ifadelerini kullandı.
“Son yıllarda yemeniye ilgi artıyor”
Sıcak yaz günlerinde doğal deriden üretilen yemenilerin çok fazla tercih edildiğini belirten Hasan Usta ise, “Çocukluktan beri bu mesleği yapıyorum. Biz ayakkabıcılıktan yetişmeyiz. Son 4 yıldır da köşgerlik yapıyoruz. İşimizden memnunuz ve mesleğimizi severek yapıyoruz. Sevmesek zaten yapmayız. İşimizi seviyoruz. Yemeni tamamen el emeğidir. İster istemezde zor oluyor. Son yıllarda yemeniye ilgi artıyor. Nedeni de sağlıklı olmasıdır. Yemeni koku, kaşıntı ve mantar yapmıyor. Ayakta koku varsa gideriyor ve şeker hastaları çıplak yani çorap giymeden giyerse ayak yanmalarını yüzde 50 oranına düşürüyor. Aynı zamanda doktor tavsiyeleri de vardır. Son yıllarda yemeniye ilgi arttı. İnsanlarımız sağlık yönünü yavaş yavaş öğreniyor. Ayak sağlığını düşünmeye başlıyor. Yemeni normal ayakkabı ile kıyaslanamaz.”diye konuştu.
İLKHA