Diyarbakır'ın Sur ilçesindeki yarım asırlık Mehmet Han Pasajı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldıktan sonra yıkım kararı alındı. Pasajda işyeri bulunan 51 esnaf, duruma tepki gösterirken tarihle özdeşleşen yapının yıkım gerekçesinin anlamsız olduğunu belirterek işyeri işletmecilerinin mağdur edilmemesi gerektiğini söylediler.
Mehmet Han Pasajında eczane işletmecisi Mesut Azizoğlu, işyerlerinin içinde bulunduğu pasajın kendilerinden habersiz kamulaştırılıp yıkım kararı alındığını söyleyerek, "Sokaktaki onlarca binadan bir tek bizim bulunduğumuz bina kamulaştırılmış. Herhangi bir projenin tamamlanması için ya da bir ihtiyaca binaen kamulaştırılmamış." ifadelerini kullandı.
Mesut Azizoğlu
"Bir binanın restore edilmesi için başka bir binanın yıkılması anlamsızdır"
Ekonomik sıkıntıların yaşandığı pandemi sürecinde devletin kendilerini işyerlerinden çıkarmaya çalıştığını belirten Azizoğlu, "Defalarca yetkililerle görüştük. İlk görüşmemizde burayı mülk sahiplerinin talebi üzerine kamulaştırdıklarını, ikinci görüşmemizde ise binanın karşısındaki eski borsa binasının restorasyonu için şantiye alanı olarak kullanacaklarını söylediler. Pasaj esnafı olarak bir binanın restore edilmesi için başka bir binanın yıkılmasına itiraz ettik." dedi.
Borsa binasının şantiyesi için caddede sadece Mehmet Han Pasajı'nın yıkılmasına anlam veremediklerini belirten Azizoğlu, pasajın yıkımdan sonra boş bir arsa olarak kimseye fayda sağlamayacağını söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
Yetkililerle son görüşmemizde bize binanın sağlam olmadığını söylediler. Halbuki bir binanın riskli yapı kabul edilebilmesi için binanın belli işlemlerden geçirilip bir rapor çıkartılması gerekir. Açıkçası bize söylenen gerekçe, ilk başta yaptıkları yanlış kamulaştırmayı meşrulaştırmaya çalışmaktır. Pasaj esnafı olarak bu 3 yıllık dönemle ilgili işgal tazminatlarımızı da ödedik. Pasajı 2 milyona aldılar ve daha yıkım için de para harcayacaklar. Yani burası yıkılırsa kamu da zarara uğramış olacak. Sonuç olarak buranın boş arsa olarak fayda sağlamayacağı gibi birçok esnafta mağdur olacak. Bunların olmaması için işyerlerinin bize satılmasını ya da kiraya verilmesini yetkili kurumlardan talep ediyoruz.
Mahmut Güneş
"Biz burada bir aile olduk, buradan taşınamayız"
Mehmet Han iş merkezinde 1994'ten beri esnaflık yapan Mahmut Güneş, kendilerine gönderilen tebligat ile yıkım kararından haberdar olduklarını belirterek, "Tebligatta pasajı boşaltmamız isteniyor. Madem boşaltmamız isteniyorsa o zaman bize bir yer bulsunlar, bizde oraya gidelim ve orada iş yerimizi açıp evimize ekmek götürelim. Bizler han esnafı olarak ne yapacağımızı bilmiyoruz." dedi.
Yetkililerin esnafa yardımcı olmaları gerektiğini söyleyen Güneş, "Biz nasıl taşınalım buradan? 15-20 yıllık esnaf olarak burada bir aile olduk. Bir anda buradan taşınamayız. Biz buradaki işyerlerini tarafımıza satılması konusunda yetkili kurumlara talepte bulunduk. Bizlere satmayacaklarsa kiraya versinler. Bizlerde burada kalmaya devam edelim." ifadelerini kullandı.
Kasım Cınaklı
"Pasajı yıkmak yerine bize kiraya versinler ya da satsınlar"
Yaklaşık 10 yıldır tespih işi yapan Kasım Cınaklı, pasajın kamulaştırıldığından haberdar edilmediklerini söyleyerek, "2017'de burası mülk sahibi tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına satıldı. Fakat satıldığına dair haberimiz olmadı. En azından buranın esnafı olmamız dolayısıyla bizlere haber verilmesi lazımdı. Eğer bu konuda bilgilendirilseydik işyerlerimiz satın almak için talepte bulunur ve mağdur olmazdık. Pasajın satıldığını duyduktan sonra Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gittik ve bize kira bedeli çıkarttılar. Biz de çıkartılan miktarı ödedik." şeklinde konuştu.
Pasajın yıkılmasıyla sadece esnafın zarar göreceğini ifade eden Cınaklı, "Birkaç kişinin menfaati için onlarca esnafı mağdur ediyorlar. Bulunduğumuz pasaj, Sur ilçesinin en sağlam binalarındandır. Bu binanın yıkılmasının devlete de bir faydası yok. Pasajı yıkmayıp bize kiraya verseler ya da satsalar devlet bütçesine de katkı olur. Ama buranın alınıp yıkılması tümüyle zarardır." dedi.
Ali Rıza Toptancı
Mehmet Han Pasajının temelinin atılmasından bu yana 53 yıl pasajın bulunduğu sokakta ve son 30 yıl da pasajda esnaflık yapan 76 yaşındaki Ali Rıza Toptancı, "Pasajı inşa eden Hacı Mehmet Han, 1995 yılında vefat ettikten yıllar sonra varisleri 2017'de Ankara'da mecliste bulunan tanıdıkları vesilesiyle bu hanın devlete satışını yapıyorlar. Çevre Şehircilikten bir heyet gelip pasajın içinde ölçüm yaptıktan sonra tahliye kararını tebliğ ettiler. Sonra da belirttikleri bir güne kadar ecrimisilleri yatırmamız durumunda yüzde 35 ıskonto vereceklerini söylediler. Bizde bu ıskontodan istifade etmek için bu ücreti ödedik." ifadelerini kullandı.
"Mehmet Han Pasajı Sur ilçesinin en sağlam binalarındandır"
Pasajın temelinin çürük olduğu iddialarına yönelik konuşan Toptancı, "Buraya çok sağlam temel atıldığını kendi gözlerimle gördüm. İddia ediyorum, yetkililer buranın sağlamlığını ölçtükleri zaman Sur'da ki en sağlam binalardan olduğunu görecekler." dedi.
Pasajın yıkım kararı alınmasına yönelik bir başka gerekçeyi de açıklayan Toptancı, şu şekilde devam etti:
"Sonra da eski borsanın yeniden yapımı için burayı şantiye olarak kullanacaklarını söylediler. Hâlbuki Hasan Paşa Hanı onarıldığı zaman avluyu şantiye olarak kullanmışlardı. Aynı durumu daha geniş avluya sahip olan eski borsa binası içinde yapabilirler. Ayrıca eski borsa binasının sahipleriyle anlaşılmadan böyle bir karar almışlar.
Şu anda pasajda 51 tane dükkân doludur. Devlet sözde babadır. Devlet şefkat elini uzatsın da burada ekmek yiyen yüzlerce kişinin rızkına mâni olmasın. Devletin dükkanlarımızı bize taksitlendirerek satmasını istiyoruz. Buranın yıkılmasının kimseye bir faydası yoktur."