İster kara haber diye başlık atalım, ister büyük facia diyelim, ister kara gün diyelim, en acı ifadeler ile ifadelendirmek yeridir. Çünkü yazıyı kaleme aldığım an itibariyle, 282 can hayatını Soma’da kaybetti. Sayının daha da yükselme endişesi yüksek…

Ocağını tüttürmek, evine sıcak bir çorba getirmek için… Yerin metrelerce altında kara taştan bir ekmek parası… Netice…

Bazen göçük tehlikesi, bazen grizu patlaması tehlikesi, bazen karbon monoksit zehirlemesi ve daha birçok tehlike…

Elbet ecel Allah’ın takdiridir. Ecel gelince, bir saniye bile olsa ertelenmez. Ancak sayı yüzleri bulunca acısı büyük oluyor. Yürekler parçalanıyor. Ecel geldikten sonra tedbirlerin de bir anlamı olmuyor. Buna rağmen yıkık duvarın altına yatılmaz.

Bu iş dünyanın en zor iş kollarından biri, yerin metrelerce altında birçok riskle karşı karşıyasınız. Her an bir kaza ve neticesinde bir facia yaşanabilir.

En çok yaşanan maden kazalarından biri olan grizu patlaması sonucunda yaşanan felaketlerde, çok büyük boyutlarda maddi ve manevi kayıplar yaşanabiliyor. Göçük şeklindeki kazalar yeraltı madenciliğinde kazaların daha büyük bir bölümünü oluşturuyor. Metan gazı ve kömür tozu patlamaları, bunların yanında ikinci planda kalıyor. Kömür tozunun kontrol altına alınabilmesi için alınan tüm önlemlere rağmen bazen patlamalar kaçınılmaz oluyor. Yerde 0,012 mm kalınlığında bile biriken kömür tozu, bir şekilde yerden kalkıp havada asılı kalırsa, patlamaya neden olabiliyor.

Yeraltı maden ocaklarında bulunan gazlardan metan(CH4), patlama, yanma ve asfiksi(boğulma); karbon monoksit(CO) asfiksi(boğulma); hidrojen sülfür (H2S), göz ve solunum yollarında iritasyon; oksijen kıtlığı, anoksi (canlı hücrelerin cansız kalma durumu); dizel motor dumanı, solunum yollarında iritasyon ve akciğer hastalığına sebep olabiliyor.

Grizu, yeraltı kömür ocaklarında görülen, büyük bir bölümü metan (CH4) gazından oluşan, havanın içerisinde bulunan oksijen ile karıştığı zaman, en ufak kıvılcımla karşılaşması durumunda, patlayan bir gaz karışımıdır. Metan gazı, bitkisel ve hayvansal fosiller gibi organik materyallerin yeraltındaki yüksek statik ve dinamik basınçla uzun süre baskı altında kalması sonucu karbon moleküllerinin bozulması ile oluşuyor. Metan, temel olarak kömür ve yan kayaç içerisinde çatlak, kırık ve gözeneklerde serbest olarak, çatlaklarda veya gözeneklerde yüzeye tutunmuş veya kömür içerisinde çözünmüş halde bulunuyor.

Yeraltı kömür ocakları üretim aşamasındayken, basınç altında bulunan bu gazlar serbest kalır ve üretimi tamamlanmış boşluklarda toplanır. Havalandırma yapılması amacıyla devamlı olarak ocağın içine hava gönderilmektedir. Böylece gönderilen taze havanın içerisinde bulunan oksijenle birleşen metan, grizu denen patlayıcı gazı meydana getirmiş olur.

Ateşleme kaynağı olarak gereken patlama sebepleri çok çeşitlidir. Kıvılcım, yüksek sıcaklık, patlayıcı atılması, dizel lokomotiflerinin egzozundan çıkacak kıvılcım, sigara içilmesi, emniyet lambasına ait olan kızgın metal aksam, sert çakmak taşı parçalarına vurulan kazmanın kıvılcım çıkarması, ısınan matkap uçları, elektro statik deşarjlar, anti-grizu tertibatı olmayan motorlardan çıkabilecek kıvılcım vb. belli başlı patlama sebepleri olarak tespit edilmiştir.

İşte Soma’da yaşanan facia da bunlardan biri… Trafo patlaması veya başka bir sebep sadece sebeplerden bir sebep… Ve netice…

Bundan sonra önemli olan yaraları sarmak, geride kalanları kucaklamak, acılarını paylaşmak ve kardeşlik elini uzatarak acılarının acımız olduğunu onlara hissettirebilmektir. Geride kalan ailelere kardeşliğin gerektirdiği vazifeleri onlara karşı yapabilmektir.

Bu acı günde birilerini suçlamak yerine faciazedelerin yanında yer almak, en doğru şeydir. Elbet suçlu varsa cezasını çekmeli, ihmal varsa bir daha bu tarz hadiseler yaşanmasın diye üzerine gidilmeli, ancak her şeyden önemlisi bu büyük faciada acımızın bir olduğunu somut delillerle ortaya koymak olmalıdır.

Hayatını kaybetmiş olan kardeşlerimize Allah’tan rahmet, yaralılara şifa ve geride kalan herkese sabrı cemil dilerim.