Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus Lideri Putin arasında gerçekleşen görüşme öncesi zirai ürünlere getirilmiş olan ihracat yasağının kaldırılıp kaldırılmayacağı en fazla merak edilen şeydi?

 Malumunuzdur ki, Türkiye, 25 Kasım 2015'te Suriye sınırında hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Rusya'ya ait bir savaş uçağını düşürdü. İki ülke arasında büyük krize neden olan bu olay sonrasında Rusya Federasyonu Türkiye'ye yönelik birçok konuda yaptırım kararı aldı. Bu yaptırımlardan en çok etkilenen sektörlerden birisi tarım oldu. Rusya Federasyonu, 1 Ocak 2016 itibariyle Türkiye'den 24 tarım ürününün ithalatını yasakladı.

Rusya Federasyonu ile yaşanan kriz, Ağustos 2016'dan itibaren görüşmelerin başlamasıyla yerini yumuşamaya bıraktı. İki ülke arasındaki yumuşama, tarım ürünleri yasağına da yansıdı. Rusya Federasyonu yapılan görüşmeler sonucunda, ithalat yasağı uyguladığı ürünlerden bazılarını serbest bıraktı. Bugüne kadar yasaklı 24 üründen 10'u serbest bırakılırken, 14 üründe yasak sürüyordu.

Narenciye başta olmak üzere Rusya'ya ihracatı serbest olan ürünler: Karanfiller, soğanlar ve şalotlar, karnabahar ve başlı brokoli, portakal, mandalina, kayısı (taze), şeftali (nektarın dahil) taze, erik ve çatal eriği(taze), tuz, greyfurttur.

Yasağı devam eden ürünler ise Domates (taze ve soğutulmuş), hıyarlar ve kornişonlar (taze veya soğutulmuş), üzüm(taze), elma(taze), armut(taze), çilek, kabak- bal kabağı, marul, aysberg marul, patlıcan, biberler, nar, tavuk (parça halindeki et ve sakatatlar (dondurulmuş), hindi (parça halindeki et ve sakatatlar (dondurulmuş)idi.

Soçi'de gerçekleşen görüşmede, Türkiye'ye uygulanan ticari kısıtlamaların kaldırılması konusunda mutabık kalındı. Ancak Putin domatese uygulanan kısıtlamanın devam edeceğini açıkladı. 12 tarım ürünü, tekstil ve daha pek çok ürüne kısıtlama kalkarken neden domatesin ayrı tutulduğunu ise, Putin tarafından "milliyetçi" nedenlere bağlandı. Putin, uçak krizinden sonra Rus üreticisinin Türkiye'den alınması yasaklanan domates için çok fazla yatırım yaptığını, büyük miktarlarda kredi alan Rus çiftçilerin korunması için bir süre daha yasağın devam edeceğini söyledi.

 Domates Türkiye'nin Rusya'ya en fazla ihraç ettiği üründür. Rus çiftçisi kendisi bu ürünü üreterek karşılamaya çalışacak. Ancak bunun uzun sürmesi beklenmiyor.

Görüşme neticesinde Rus tarafının da ifadesi ile ilişkiler tamamen onarıldı. Bu görüşmenin, Referandumda "EVET" çıkmasının ilk ürünü olarak da değerlendirilebilir. Daha evvelki yazılarımda ifade ettiğim gibi güçlü bir liderlik ve siyasi istikrar beraberinde güçlü ekonomi ve ekonomik istikrarı getirecektir. Rusya Türkiye'nin en güçlü stratejik ortağı ve güçlü bir ithalat ve ihracatın olduğu bir ülkedir. Bu yüzden ilişkilerin düzelmesi Türkiye'deki üreticinin yüzünü güldürecektir. Her ne kadar bir süre bunu domates üreticisi için söyleyemesek de.

Türkiye açısından bakıldığında, domates ihracatında ilk sırada yer alan Rusya'nın yasağı üretimi olumsuz etkiliyor ve etkilemeye de bir süre daha devam edecek.  Üretimin zarar görmesi domatesin fiyatına olumsuz yansıyor. Domates pazarlarda fiyatı en yüksek olan ürünler arasında yer alıyor.

Tüketici fiyatları bazında nisanda en yüksek fiyat artışı yüzde 61,03 ile domateste gerçekleşti. Domatesi yüzde 29,33'le patates, yüzde 21,21'le elbise (tek parça), yüzde 20,18'le portakal, yüzde 19,97 ile kadın gömleği izledi.

Soçi görüşmesinin enflasyonun düşmesine de faydası olacaktır diyor ve sizi Allah'a emanet ediyorum.