Ulaştırma sektörü ve servis esnafı, Coronavirus (Covid-19) pandemisinden en çok etkilenen kesimlerin başında geliyor. Covid-19 salgını nedeniyle alınan tedbirlerin başladığı mart ayından bu yana kontak kapatarak okul servisleri, 7 aydır iş yapamıyor.

Yüz yüze eğitimin 21 Eylül itibariyle başlayacak olması sektörde çalışan yaklaşık bin 500 servisçi esnafı ve onların yanlarında çalışan şoförler ile yardımcı personellerin 7 aydır süren mağduriyetlerinin tekrar uzaması bu kesimi daha çok mağdur etmektedir.

Gaziantep Servis Araçları İşletmecileri Odası Başkanı İsmet Özcan, pandemi sürecinde esnafın yaşadığı mağduriyet, okulların açılmasıyla birlikte alınacak olan tedbirler ve öğrenci servis ücretlerine yapılan yüzde 10 zam ile ilgili İLKHA muhabirine açıklamalarda bulundu.

7 aydır çalışamayan servisçi esnafı içinde çalışanlarda olduğu gibi kısa çalışma ödeneğine benzer bir desteğin mutlaka verilmesi gerektiğini belirten Özcan, pandemi sürecinde KDV tevkifatı kolaylığından yararlanamadıklarını ve bu süreçte çok zor durumda olduklarını belirterek, faizsiz kredi, SSK ve Bağ-Kur primlerinin alınmamasını ya da ödemelerin ileri bir tarihe ertelenmesini istediklerini söyledi.

Covid-19 salgınından dolayı okulların tatil olmasının ardından okul servisçiliği yapan esnafın 7 aydır kontak açmadığını ve bir kuruş bile para kazanamadığına dikkat çeken Özcan, “Mart ayından bu yana hiçbir geliri olmayan ve devletten de hiçbir destek alamadıkları için servisçi esnafımız zor günlerden geçiyor.” dedi.

“Esnafımız 7 aydan beri para kazanamıyor”

7 aydan beri tek bir kuruş gelirlerinin olmadığını belirten Özcan, motorlu taşıt vergisi, araç sigortası ve diğer tüm giderlerinin ise devam ettiğini ifade ederek, “Biz bu süreçte devletten destek bekledik ama yeterince destek aldığımız söylenemez. Devletimizden beklentimiz; MTV’lerimizin, kaskolarımızın, sigortamızın  ve Bağ-Kurlarımızın dondurulması veya ödenmemesidir. Yani devlet krize giren bir işadamına, fabrikatöre destek oldu. Uzaktan eğitim verdi, öğretmenlere destek oldu. Okul sahibine, işçiye ve fabrikatöre destek oldu. Ama biz bu konuda bir destek göremedik. Bizimde bir desteğe ihtiyacımız var. Esnafımız 7 aydan beri para kazanamıyor. 7 aydan beri giderleri devam ediyor.” dedi.

“Yetkililerden destek bekliyoruz”

Esnafının bu süreçte çok mağdur olduğunu belirten Özcan, “Evi kira olan kirasını ödeyemiyor, her gün bize onlarca telefon geliyor, derdini bize anlatıyor. Bizde elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya, üst kurumlara bildirmeye çalışıyoruz ama elimizden fazla bir şey gelmiyor. Bu işin çözümü Ankara'da, TBMM'de ve Cumhurbaşkanımız da bitiyor. Cumhurbaşkanımızdan ricamız; biz istihdam büyük katkı sağlıyoruz, kendi istihdamımızı zaten veriyoruz. Ayrıca yanımızda bir de işçi çalıştırıyoruz. Bunlarında hiçbir geliri yok. Bunlar da aynı şekilde bizim gibi ekonomik sıkıntıya girdiler. Araçlarımızın şu an yaşı geçiyor, çalışmadığımız araçların vergisini ödüyoruz. Bu konuda bize destek olmasını arz ediyorum.” ifadelerini kullandı.

“Esnaf olarak her türlü tedbirimizi aldık”

Okulların açılmasıyla birlikte alınacak olan tedbirler ile ilgili sürücülere İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nce eğitim verildiğini belirten Özcan, “Milli Eğitim Bakanımızın dediği gibi her ihtimale karşı hazırlıklıyız ama korkumuz; eğer okullar açılmayacaksa boşu boşuna araçlarımıza bakım yapmayalım, zaten paramız, hiçbir gelirimiz yok. İnanın bankaların, arkadaşlarımızın, akrabalarımızın kara listesine girdik, bizden borç isterler diye kimse bize selam vermiyor. Eğer okullar açılmayacaksa bir an önce açıklasınlar, ne yapacağımızı bilelim. Şu anda okul açılacak mı açılmayacak mı, yüzde 50 kapasite olacak mı olmayacak mı bilmiyoruz. Okullar açılmayacaksa başımızın çaresine bakacağız. Okullar açılacaksa bizde ona göre hazırlanacağız. Biz her şeye hazırız ama başımıza ne geleceğini bilmiyoruz.  Bir an önce yetkililerden bu konuların netliğe kavuşmasını arz ediyorum.” şeklinde konuştu.

Gaziantep'te bin 300 tane öğrenci servisi taşımacılığı ile geçimini sağlayan esnafın olduğunu belirten Özcan, esnafın okulların açılmasıyla birlikte taşımacılığın olup olmayacağını ve nasıl olacağı ile ilgili net bir cevap beklediğini ifade etti.

“Bu sene ücretlere yüzde 10 civarında zam yaptık”

Öğrenci servis ücretlerine yapılan yüzde 10 zam ile ilgili de bilgi veren Özcan, 5 kilometre mesafe için 190, 5-10 kilometre için 205 TL, 15-20 kilometre için 215 ve 20 kilometreden sonra kilometre başı 3,5 TL ücret belirlendiğini belirterek, “Şu anda geçtiğimiz yıllarda olduğu bu yıl da büyükşehir belediyeleri içerisinde en ucuz taşımayı biz yapıyoruz. Bu sene ücretlere yüzde 10 civarında zam yaptık. Geçtiğimiz yıl 70 TL olan hostes ücretini ise bu yıl 75 TL’ye çıkardık.” dedi. 

“Sürücülerimiz her türlü eğitimi aldılar”

Okulların açılması durumunda servislerde alınacak tedbirler hakkında da bilgi veren Özcan, şunları söyledi.

“Eğitimlerimize devam ediyoruz. Her çocuk ayrı koltukta oturacak, koltuklarımız numaralandırılacak. Araçlarımıza dezenfektan ve ıslak mendil olacak ama bu süreçte biz yüzde 50 kapasitemi tam kapasite mi çalışacağız bu tam net değil. Bundan dolayı tam bir çalışma yapmadık. Ama tam kapasite çalışacak gibi düzenleme yapıyoruz. Zaten araçlarımız 16 kişi taşıyor. Araçlarımız geniştir. Eski araçlarımız yok. Yaş ortalamamız 7-8 yıl dolayındadır. Türkiye’de hemen hemen araç yaş bakımından ikinci sıradayız. Mesleğimize beş yıldan beri yeni katılan olmadı. Ama kararımız yerimiz değişmedi. Sürücülerimiz her türlü eğitimi aldılar. Gaziantep Üniversitesi’nde bile eğitim aldık.”

Okul servislerinde şoförlük yapanlar için mesleki yeterlilik belgesi şartı getirilmesine tepki gösteren Özcan, eğitime karşı olmadıklarını ancak birçok şoför ve servisçi esnafının cüzdanında artık mesleki yeterlilik belgesi koyacak yer kalmadığını belirtti.

“Her türlü eğitime varız ama bizim şu anda paramız yok”

Servis şoförlerinin sürekli değişen programlar karşısında ne yapacaklarını şaşırdığını söyleyen Özcan, sorunsuz bir taşımacılık için Türkiye'de ilk defa oda olarak kentte bulunan tüm servis sürücülerine 11 ana dalda eğitim verdiklerini ve her yıl periyodik olarak servis sürücülerinin bu eğitimden geçirildiği bilgisini vererek, şöyle devam etti.

“Şu anda esnafın 800-900 TL verecek bütçesi yok. Bu eğitim alsak bile bu belgeye para vermemiz mümkün değil. Yetkilerden derhal bu belgenin iptal edilmesini ve ertelenmesini istiyorum. Bu belgeyi almamız gerekiyorsa devlet desteğiyle verilsin, bu konuda bize bir katkıda bulunsunlar. Esnaf olarak para ödemeyelim, bize kendileri eğitim versinler, her türlü eğitime varız. Ama bizim şu anda paramız yok. Bu eğitimi almamızda bu parayı ödememiz de mümkün değil.”

Özcan, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okulların 21 Eylül’de açılması kararı alınsa da okulların açılıp açılmayacağı ile ilgili halen bir belirsizliğin olduğunu ve bu konuda yetkililerden de net bir açıklama beklediklerini ifade etti.

“Pandemi sürecinde esnafımız destek alamadı”

Salgın hastalığın ortaya çıktığı günden beri kapanan birçok iş yerinin tamamen bazı meslek gruplarının ise kısmen açıldığını ancak servisçi esnafının mart ayından bu yana hiç siftah yapamadığı gibi ödemek zorunda olduğu birçok zorunlu ödemelerinin bulunduğunu ifade eden Özcan, “Gaziantep’te Şahinbey Belediyesi, Şahinbey ilçesinde ikamet edenlere bin TL para desteği verdi, teşekkür ediyoruz. Büyükşehir ve Şehitkamil belediyeleri ise gıda kolisi verdiler. Bunun haricinde hiçbir yerden destek almadık. Bugüne kadar kendi paramızı kendimiz kazandık. Ama yedi aydan beri para kazanamıyoruz. Biz devletimize her türlü vergiyi verdik, devletimizde bize baksın, destek bekliyoruz.” şeklinde konuştu.

“Lütfen bize sahip çıkın”

Pandemi sürecinde bağlı oldukları birlik ve federasyonların başkanlarının da esnafın sorunlarıyla ilgilenmemesinden yakınan Özcan, “Biz evimize giderken bakkalın önünden geçmiyoruz ve arka sokaktan dolaşıp gidiyoruz. Çünkü herkese borcumuz var. Her şey yukardan bakıldığı gibi güllük gülistanlık değil. Benim esnafım perişan, tabiri caizse aç ve dilenmez dilenci olduk. Lütfen bize sahip çıkın.” çağrısında bulundu.

“Mesleği bırakmayı düşünüyorum”

Servis şoförlerinden Ercan Sayın, Covid-19 salgının başlamasının ardından tedbir amaçlı okulların tatil edilmesiyle birlikte kontak kapattıklarını ve 7 aydır çalışmadıklarını belirterek, şunları söyledi:

“Bu süreçte biz sürekli çevremizden borç aldık. Kredi kartlarını kullandım. Ev kiramızı ödeyemez hale geldik. Her geçen gün ev sahibine ve diğer borçlularımıza olan borcumuzu hep erteledik. bize sürekli bir güvence verildi. Ama biz mahcup olduk. Okullar açılmasa ne yapacağımızı bilmiyoruz, ya arabamızı satacağız ya da memleketi terk edip gideceğiz. Başka bir çaremiz yoktur. Hatta alternatif mesleklere yönelmeyi düşünüyorum.”

“7 aydır kontak açmadık”

Bayram Çakarlı da, “Yedi aydan beri çalışmıyorum, hiçbir gelirim yoktur. Üç aydan beri evimin kirası geçiyor. Arabamın bankaya olan üç aylık borcu birikti. Önümüzdeki ay aracın sigortası doluyor. Yedi aydan beri bir Allahın kulu arayıp da beni bir işe çağırmadı.” dedi.

İLKHA