6 Nisan’da Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, pazar yerleri başta olmak üzere toplu mekânlarda maske takılmasının zorunlu hale getirildiğini, valiliklerin e-devlet üzerinden ücretsiz maske dağıtımına başlandığını, parayla maske satışının yasaklandığını ve marketlerde verilen maskelerin ücretsiz olduğunu açıklamıştı.

Covid-19 salgınına karşı tedbirlerin başında gelen maske kullanımı, uzmanlar tarafından sıklıkla tavsiye edilirken, virüsün etkili olmaya başladığı ilk aylarda piyasada bulunması oldukça zor olan maskelerin satışı yasaklandı.

Ancak Erdoğan'ın açıklamasının ardından medikalci, eczane ve marketler maske satışı yapamazken, vatandaşlar para ile maske bulmakta zorluk yaşadı ve mağdur oldu. Daha sonra ise, alınan kararla Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz maskelerim vatandaşlara eczaneler aracılığıyla ulaştırılmasına karar verildi.

Bu sürecin ardından eczaneler tarafından maskeler dağıtılmaya başlanırken, bazı vatandaşlar, Sağlık Bakanlığı tarafından cep telefonlarına gelen mesajla eczanelerden ücretsiz maske alabilirken, bazı vatandaşlar ise, mesaj gelmediği için ücretsiz maske alamadı.

Ayrıca yaşanan yoğun talep nedeniyle maskeler kısa sürede tükendi. Vatandaşa dağıtılan maskelerin yerine yenilerinin de gelmemesi üzerine eczacılar ile vatandaşlar arasında sıkıntı yaşanmasına neden oldu.

Tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşanmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, maske satışına izin verildiğini belirtti.

Ticaret Bakanlığı da son olarak yaptığı yazılı açıklamada, cerrahi maskelerin adedinin en fazla 1 TL’den olmak üzere yarından itibaren satışa sunulacağını bildirdi.

Gaziantep Eczacılar Odası Başkanı İrfan Demirci, İLKHA’ya yaptığı açıklamada, maskelerin eczanelere geliş fiyatının 2 TL’nin üzerinde olduğu için 1 TL’den satışının zor olacağını söyledi.

“Maskeye artık sadece bir ticari ürün ve bez parçası gibi bakamayız”

Covid-19 salgınının ardından maske satışları ve fiyatlarının arttığına dikkat çeken Demirci, “Maske birkaç ay öncesine kadar Türkiye'de şu anki mevcut satışların belki binde bir oranında bile değildi.  Covid-19 salgını ile birlikte maske sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada önemli bir argüman haline geldi. Maske artık bir koruyucu sağlık ürünü haline geldi. Maskeye artık sadece bir ticari ürün ve bez parçası gibi bakamayız. Maskeye artık ‘pandemi’ ile mücadelede önemli bir koruyucu sağlık ekipmanı olarak bakmamız lazım. Bundan sonraki süreçte hayatımızda belki aylarca, daha uzun bir süre birkaç yıl boyunca maskeli hayata da alışmamız gerekiyor. Normalleşmeye ve tekrar eski yaşam biçimimize dönünceye kadar maskeli yaşamaya alışmamız lazım.  Bundan dolayı maske meselesi belki de tedavi, hastane ve yoğun bakım kadar önemli olmasa da hastalıktan korunma noktasında sosyal mesafe ile birlikte sağlık alanındaki en güçlü üründür.” dedi.

“80 milyon adet maske 16 milyon kişiye eczaneler aracılığıyla dağıtıldı”

Covid-19 salgını ile birlikte Türkiye’de maske fiyatlarında bir kriz yaşandığını hatırlatan Demirci, şöyle konuştu:

“Çünkü yeteri kadar maske tedariki yoktu. Tedarik olmadığından dolayı fiyatlar yukarıya doğru çıktı. Eczaneler daha öncesi sattığı fiyatın on katına maske aldılar. Devlette maskeyi ücretsiz hale getirerek dağıtmaya çalıştı. Fakat yetmedi. 20 yaş altı ile 65 yaş üstünü saymazsak Türkiye'deki 60 milyon insan dışarıda, 44 milyon insanın günlük maske ihtiyacı bile milyonları buluyor. Devlet bunu ücretsiz karşılama noktasında tam olarak yeterli olamadı. Bu 20 günlük süre içerisinde devlet tarafından 16 Nisan'dan bu yana 80 milyon adet maske 16 milyon kişiye eczaneler aracılığıyla dağıtıldı. Bu süreçte eczaneler çok önemli bir görevi üstlendiler. Her gün eczanelerimize yaklaşık 200 kişi maske tedarik etmek için geldi.”

“Eczanecilere 2,50 TL'den başlayıp, 4 TL’ye kadar maske girişi yapılıyor”

Maskelerin 1 TL'ye satılmasının zor olduğunu belirten Demirci, “‘Maske artık para ile satılacak’ denildi. ‘Maske para ile satılacak’ denildiğinde bunun iki tane sorusu var. Fiyatı ne olacak ve nerede satılacak? Maske sağlık alanında önemli bir koruyucu ekipman ise, o zaman maskenin öncelikle de standartlara uygun olması gerekiyor. Vatandaşın maskeye rahatlıkla ulaşabilmesi, fiyatının uygun olması lazım. Bu krizden önce maskenin tanesi 70-80 kuruştu. En fazla 1 TL'ye satılıyordu. Şimdi 1 TL'ye maske bulmak mümkün değil. Eczanecilere şu anda 2,50 TL'den başlayıp, 4 TL’ye kadar maske girişi yapılıyor. Çünkü bir taraftan da maskenin ekonomik değeri olduğundan dolayı arz talep ve fiyat dengesini göz önüne almak lazım. Devlet kendisi maske dağıtımının vatandaşa ulaşana kadar her noktasını kontrol altına almalıdır. Ya da bu süreçte maske üretimi ve satışını yapanlara vergiden muaf tutmak bazı kolaylıklar sağlamalıdır.” ifadelerini kullandı.

“Maske her yerde satılmamalıdır”

“Maske tek fiyat ile satılamayacaktır. Maske bir sağlık ürünü ise, maskenin doğru yerde ve doğru bir biçimde satılması lazım. Maskenin bir hijyen ürünü gibi satılması lazım.” diyen Demirci, bu noktada da devletin birtakım kurallar getirerek bulaşma riski olan yerlerde hijyen ile ilgili birtakım önlemleri ya da bilgisi olmayan yerlerde maskenin satılmaması gerektiğini söyledi.

“Maskenin ucuz ve ücretsiz olması halk sağlığı açısından önemlidir”

Yaklaşık 2 TL’ye alınan maskelerin 1 TL’ye satılamayacağına dikkat çeken eczaneci Vural Tunalı ise, “Başlangıçta ‘maske satışı yasak’ denildiği andan itibaren vatandaşların maske nasıl ulaşacağı ile ilgili bir yol ve yöntem gösterilmedi. Gösterilmeyince maske satışı yasaklandı. Devletin dağıtacağı maskeler vatandaşa çok geç ulaşınca da sıkıntı başladı. Önemli olan fiyatı belirlemekten ziyade bulunabilirliğini sağlamak önemlidir. Eczaneler 1 TL'nin altında maske alması lazım ki 1 TL’ye satabilsin. Şu anda ki bu hastalıktan dolayı herkesin maskeye çok kolay ulaşılabilmesi, mümkün olduğu kadar ucuz ve ücretsiz olması halk sağlığı açısından önemlidir. Bize düşen halk sağlığına katkıda bulunmaktır. Önemli olan da dağıtım işlemleri iyi organize edilirse eczaneler, vatandaşlarda maskeye çok rahat ulaşabileceklerdir. Devletin bize yolladığı ücretsiz maskelerimiz var. Şifresi olanlara maskeleri ücretsiz vereceğiz. Özellikle bizim bölgemizde yabancı uyruklu insanlar çok fazla olduğundan dolayı zaten onlar bu ücretsiz maske dağıtımından çok faydalanamadılar. Zaten kendi vatandaşımız bile yeteri kadar faydalanamadı. Maske en azından ücretli olursa herkesin ulaşabileceği bir malzeme olacak.” dedi.

“Yaklaşık 2 TL’den aldığımız maskeyi 1 TL’ye satmamız imkânsız”

Maskeyi yaklaşık 2 TL’ye aldıklarını belirten medikal firma yetkilisi Ersan Düzkaya ise, şunları söyledi:

“1.85 TL'den aldığımız maskeyi 1 TL’ye kesinlikle hiçbir esnaf özellikle bu zor zamanlarda satması imkansız. O yüzden kendi müşterilerimize dahil ‘maske yok’ demeyi tercih ediyoruz. Eczanelerde tam anlamıyla vatandaşlara yardımcı olamıyor. Vatandaşın bir defa maske alma hakkı olduğundan dolayı bu durumda çok mağdurlar. Bir şekilde maske sorunu çözüme kavuşturulması gerekiyor. Ama devlet bir türlü bu noktada yeterli olamadı. Önce PTT ve farklı yollarla maske dağıtılmaya çalışıldı ama bu da biraz zor oldu. Sonuçta vatandaş mağdur oldu ve gerçekten vatandaş dayanamaz hale geldi. Devletin kendi bünyesinde üretici firmalarla bir araya gelip, bir şekilde maskenin fiyatını düşürüp, bizim ya da eczane yoluyla vatandaşa ulaştırması lazım. Bu süreçte kumaşından teline kadar maskeye yüzde 200 zam geldiğinden dolayı maskenin 1 TL'ye satılması biraz zor. Fiyatın biraz daha yukarıya çıkarılması gerekiyor. Şu anda maske satışı yapmıyoruz.”

İLKHA