Gürpınar (Payizawa) ilçesine bağlı Güzelsu (Hoşap) Mahallesinde bulunan tarihi Hoşap Kalesi’nde yaklaşık 9 yıldır devam eden kazı çalışmalarında adeta tarih fışkırıyor.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi ve Kazı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, 9 yıllık süreçte yapılan kazı çalışmalarını ve tarihi Hoşap Kalesi ile ilgili merak edilenleri İlke Haber Ajansı’na (İLKHA) anlattı.

Tarihi Hoşap Kalesi ile ilgili tez hazırladığını belirten kazı başkanı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, 2007 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Hoşap Kalesinin kazı ve restorasyon çalışmaları ile ilgili bir proje sunduklarını belirterek, projenin kabul edildiğini ve 2007 yılından bu yana YYÜ ve Kültür Turizm Bakanlığı adına burada kazı çalışmaları yürüttüklerini söyledi.

9 yıllık kazı çalışmalarında neler bulundu?

Buradaki çalışmalarının temizlik, kazı, restorasyon ve küçük buluntuların değerlendirilmesi şeklinde devam ettiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, “Çalışmalara başladığımızdan bu yana kalenin en üst kodundaki seyir köşkü, harem kısmı, hamam ve diğer mekânlarla ilgili birçok bulguyu ortaya çıkardık. Kalenin mimarisini hemen hemen birçok yönüyle gün yüzüne çıktı. Kalenin en güzel mekanları en üst kodda doğudan batıya doğru kademeli bir şekilde sıralandırılmış, Güney tarafından Seyir köşkü, onun altında harem mekanları onun altında ise mescit ve selamlık gibi birimler yer almaktadır.” dedi.

“Bizi en çok heyecanlan iki gelişme”

Hoşap Kalesinin 2 bin metre yükseklikte olduğunu ve güney tarafından geçen Hoşap Nehrinden ismini aldığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Top, “Burası Osmanlılara bağlı olarak yaşayan Mahmudi beyliğinin bir ikametgâhı, bir merkezi olarak kullanılmıştır. Burada hemen hemen 150 yıldan bu yana toprak altında olan bir kaleyi gün yüzüne çıkarmış oluyoruz. 2007’den yana hazırlanan projeler kapsamında kalede bir takım restorasyonlar başladı. Bizler de 2007’den bu yana kazı çalışmalarımız devam ettirmekteyiz. Peki, neler bulduk bu süre içerisinde, 2009 yılında Harem mekânını yaptığımız kazılar sonucu ortaya çıkardık ki bizler bunu kalenin gerdanlığı olarak değerlendirdik. İkincisi ise, 2015 yılında bulduğumuz ve bölgenin yeme içme kültürü ile ilgili bizlere önemli bilgiler veren 250 yıllık otlu peynir oldu.” ifadelerini kullandı.

“Burada 23 işçi ve 15 öğrenci çalışıyor”

YYÜ Sanat Tarihi Bölümü Yüksek Lisans öğrencisi ve kazı alanı sorumlusu Harun Çetin ise kalenin 1643 yılında Mahmudi Beyliği tarafından yaptırıldığını hatırlatarak, “Yaklaşık 9 yıldır burada kazı çalışmaları yürütmekteyiz. Burada 23 çalışan ve 15 de öğrenci olmak üzere 38 kişi çalışmaktayız. Bunun yanında Yrd. Doç. Dr. Mehmet Top, hocamız bizlere başkanlık yapmaktadır. Bir aydan bu yana kalenin giriş kısmında açtığımız bir tünel var. Bu da bizleri 44 basamaklı bir merdiven ve mahzen olarak adlandırdığımız su deposuna ulaştık. Çalışmalarımız devam ediyor diye konuştu.

“Kazı çalışmaları mahalle halkına da katkı sağlıyor”

Çalışmalar ayrıca mahalle halkına da iş imkânı sağlıyor. Burada kazı işlerinde çalışan Memduh Tekin ise kalede yapılan çalışmaların mahalle halkına da olumlu anlamda yansıdığını belirterek, “22 gündür burada çalışıyoruz. Buralı olan arkadaşlar da var. İlçede fazla iş yoktur. 25 kişi burada çalışıyoruz. Bu da bizlere ekonomik anlamda bir katkı sağlamaktadır. Bizler kazı işlerinde çalışıyoruz.  Kalenin tekrar buraya kazandırılması çok olumludur. Gelen turistler oluyor bu da Mahalle halkına ekonomik anlamda olumlu bir şekilde yansımaktadır.” ifadelerini kullandı.

Öte yandan bölgede yaşanan çatışma sürecine rağmen turistlerin kaleyiz ziyaret ettikleri gözlendi. (Murat Dalgın - İLKHA)