MARDİN - Birinci Dünya Savaşı boyunca 'kan dökülmeden düşmandan kurtulan ilk kent' unvanını alan Mardin, hiç fethedilmemiş binlerce yıllık tarihî Kartal Kalesi'nin etrafında dizilen soba boruları sayesinde kan akmadan Fransız işgalinden kurtulmuş.

Bir yıl sonra işgal edilmediği anlaşılınca, 21 Kasım'ın "Onur Günü" olması kararlaştırılan Mardin'de, bugün ikinci kez onur gününü kutladı.

Onur Günü kutlama programı Hükümet Konağı'ndaki Atatürk Anıtına, Mardin Belediye Başkanı Mehmet Beşir Ayanoğlu'nun çelenk sunmasıyla başladı.

Törene kamu kurum idarecileri ile belediye birim amirleri katıldı. Mardin'in Onur Günü nedeniyle gençler arasında futbol ve masa tenisi müsabakaları da düzenlendi.

Çelenk sunma töreninde bir konuşma yapan Mardin Belediye Başkanı Mehmet Beşir Ayanoğlu, Mardin'in işgal edilmemiş olmasının Mardinliler için büyük bir onur olduğunu söyleyerek, "1919 yılında Fransız subayı Norman, Mardin'e gelip şehrin kendilerine teslim etmesini istemiştir. Şehrin ileri gelenleri buna şiddetle karşı çıkarak mukavemet göstermiş. Norman da geldiği gibi geri gitmiştir. Ecdadımız şehrin işgaline müsaade etmemiştir."dedi.

Bu yıl ikinci defa "Onur Günü"nü kutladıklarını sözlerine ekleyen Mardin Belediye Başkanı Mehmet Beşir Ayanoğlu şunları söyledi:
"Düşman kapıya dayandı fakat Mardin halkının onurlu ve kahramanlığı sayesinde kan dökmeden burayı kazandı. İşte biz öyle bir milletiz. Ecdadımız o kadar onurlu ve kahraman ki Mardin, ateş açılmasına fırsat vermemiş, çeşitli önlemlerle bunu sağlamıştır. Bu olsa olsa büyük bir onurdur. Tüm Mardinli hemşehrilerimin onur gününü en içten dileklerimle kutlarım."

Mardin'in Onur Hikayesi
Her Anadolu şehrinin mutlaka bir kurtuluş hikâyesi ve kahramanlık destanı vardır. Kahramanmaraş'ta Gaziantep'te ve Şanlıurfa'da yaşayan halk, düşmana karşı kahramanca mücadele ederek Antep'e 'gazi', Maraş'a 'kahraman', Urfa'ya ise 'şanlı' unvanını kazandırmıştır. Mardin ise düşman kuvvetlerine karşı soba borusuyla stratejik bir oyun oynamış ve şehri kurtarmıştır. Nasıl mı?


Dünya tarihine damgasını vuran Kartal Kalesi'ni önce İngilizler sonra da Fransızlar zapt etmek istemiştir. İngiltere yönetimindeki Irak Valisi Nüel, halkın ileri gelenlerinden şehri istemiş, ancak halkın bu duruma karşı durması sebebiyle şehri terk etmiştir. Ardından 21 Kasım 1919'da yurdun dört bir yanını kuşatan düşman kuvvetlerinden bir tanesi olan Fransızlar, İngiltere'nin işgal edemediği Mardin'i almak için harekete geçer. Güneyde Suriye'yi işgal eden Fransız ordusu Mardin'i de işgal etmek için Nusaybin Sınır Kapısı'ndan harekete geçerek Mardin Ovası'na kadar gelir. Fransızların ordu komutanı General Normon, Mardin'i işgal etmek için hazırlık yapar. Ancak işgalden önce Mardin'deki ileri gelenlere elçi göndererek, şehri kansız olarak teslim etmelerini ister.



Sabah şehri işgal etmek için harekete geçen Fransız ordusu ve General Norman, kalenin etrafında gördüğü soba borularını top namluları zannedince ordusuna emir vererek işgali durdurur. Mardin'e elçi göndererek Mardin'i teslim etmeleri halinde Avrupa'nın en büyük şehirleri arasına gireceklerini, işsizliği ortadan kaldıracaklarını ve yönetimi yerli halktan oluşturacaklarını anlatmak zorunda kalırlar. Ancak şehrin ileri gelenleri bu teklifi reddederek Fransızların derhal Mardin'i terk etmelerini, aksi takdirde Fransız ordusunu yok edeceklerini iletir. Ve elçilerin ellerinde bulunan Fransız bayrağını yırtıp yere atarlar. Durumu elçilerden öğrenen General Norman, hiç tereddüt etmeden ordusuna talimat vererek geri çekilme emrini verir. Birinci Dünya Savaşı boyunca 'kan dökülmeden düşmandan kurtulan ilk kent' unvanını alan Mardin hiç fethedilmemiş binlerce yıllık tarihî Kartal Kalesi'nin etrafında dizilen soba boruları ve Mardin'in dahice planı sayesinde kan akıtılmadan şehri Fransız işgalinden kurtarmayı başarmıştır.

Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Aysel Fedai, 2 yıldır üzerinde çalıştığı "Cumhuriyet Döneminde Mardin" tezinin sonucunda bu gerçeği ortaya çıkardı.

Kentin işgal edilmediği konusunda 100'e yakın belge bulunduğunu belirten Fedai, tezin kitap olarak yayımlayacaklarını söyledi.

Mardin halkının gösterdiği cesaret ve fedakarlık sayesinde şehrin işgal edilmediğini anlatan Fedai, işgal teşebbüsünde bulunmak için İngiliz ve Fransızların geldiğini fakat amaçlarına ulaşamadıklarını kaydetti.

"Soba Boruları Top Sanılıyor"
Kentin Kartal Kalesi'nin etrafında dizilen soba boruları ve düzenlenen mitingler sayesinde kan akmadan Fransız işgalinden kurtulduğunu dile getiren Fedai, şunları söyledi:
"Önce destansı bir bilgi olarak yola çıktık ama daha sonra öğrendiğimiz kadarıyla tepelere soba boruları kuruluyor. Vatandaşlar tarafından tepelere kurulan soba borularını top namlusu sanan Fransızlar işgalden vazgeçiyor. Düşman protesto, miting ve kalelere sobaların kurulmasıyla bir anlamda püskürtülüyor. Zaten keşif ve araştırmak için gelen komutan Norman bu kadar tepkiyi görünce ister istemez geri çekiliyor. Bu da Mardin halkının başarısı sayesinde. İstasyondan tepelere kadar olan yerlerde çadırlar kurulmuş. O dönemlerde 1. Dünya Savaşı var. Erkeklerin çoğu askerde. Burayı savunanlar daha çok ihtiyarlar, askere gidemeyen gençler ve çocuklar olmuştur. O yüzden 'onur' ismini kullandık. Halkımız her şeyin farkında. Burada yaşayanlar herhangi bir savaş olmadığının bilincinde. Savaş olmayan bir yere 'evet savaş olmuştur' demek çok yanlış olur. Mardin işgalinin bertaraf edilmesi olayı Mardin halkı sayesinde gerçekleşmiştir."

Araba Yarışı Yapılacak
Geçen yıl Belediye Meclisi'nde Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Aysel Fedai'nin elde ettiği bilgileri ve belgeleri sunması ile meclisin oy birliğiyle 21 Kasım'ı "Onur Günü" olarak kutlanmasına karar verdiğini hatırlatan Ayanoğlu, "Geçen yıl Van Depremi nedeniyle kutlamalar iptal edilmişti. Sadece çelenk töreni düzenlenmişti. Bu yıl da kutlamalarımız futbol turnuvası ve Otomobil Federasyonu ile birlikte bir araba yarışmamız olacak. Çok güzel bir etkinlik olacak. Bunun yanında farklı programlarda yapacağız. Büyük bir konser vermeyi düşünüyorduk ama Gazze ve şehit haberleri nedeniyle iptal etmek zorunda kaldık."dedi. (İLKHA)