ÎRŞADA Wî ÇAWA BÛ

Neviyê wî Abdulîllah Fırat (ÎLKHA) diyar kir ku sedema Şêx Seîd tenê alim bû, got, "Ew alimek e ku ramanek ku razîbûna Allah Teala ji bo berjewendiya Misilmanan dixwaze daniye. Şêx Seîd Efendî alimek xwedî asoyeka fireh bû. Ango, ew ne alimekî asayî bû. "Di serdema Şêx Seîd Efendî de di asta wî de alimê duyemîn tunebû. Vê ya ‘ilmê li medresa tên xwendin mere binerin merê fêhm bike.”

Şêx Alî Sebtî, gava yekem a rêzika Palewî û bapîrê Şêx Seîd-î Palewî ye, li Kurdistanê hate damezirandin û bi afirandina xelîfeyên xwe yên giyanî re ji hêla xelîfên xwe ve li Anatoliyayê belav bû. Ev Tevgera ragihandin û rêberiyê ya serdest a tesewwûfê di dewra Şêx Seîd-î Palevi Ew veguherî tevgerek serhildanê. Weke ku tê zanîn, Şêx Seîd-î Palewî bi refleksek ku ji hêla bawerîyê ve li dijî neheqî û zordariyê hewce dike derket holê û bedela rîska ku wî girt da. Bi vê bedelê ku wî da, wî li ber çavên civakê şanaziyek siyasî û civakî bi dest xist.

Di heman demê de di warê siyasî û civakî ya jiyana Îslamî ya civaka îro de jî alîkariyek girîng kir. Bi xebatên agahdarkirin û rêberiyê re ku di dema kurên wî Şêx Alî Riza û Şêx Salahaddîn Efendî de hatine kirin, ji nû ve şiyarkirina civakê û pêşxistina Îslamê li ser civakê hatine ceribandin û bingehên Îslamî û tesewwûfî di civakê de hatine xurt kirin.

"Di medreseyên şêx Se’id de 30 zanist hatin hîn kirin"

Abdulîllah Firat diyar kir ku perwerdehiya medreseya Şêx Seîd Efendî dibistanek zanistî-‘ilmî ya yekta bû. Abdulîllah Firat got, "Dibistana zanistî ya ku li Kurdistanê tê xwendin û dibistana zanistî ya malbata Şêx Seîd ne yek in. Sîh zanist (‘ilm) di medreseyên Şêx Seîd Efendî de hatin xwendin. Ew navdar e li medreseyên Kurdistanê “Ew dibêjin Dozde ‘ilm hebûn.” Di medreseyên Şêx Seîd Efendî de sih zanist dihatin fêr kirin. Li ser zanistên ku wî xwendiye û di medreseyên xwe de hîn kiriye agahî hene. Min ev di pirtûka xwe de nivîsand. Ew dibêjin Seîd Efendî bîranînek hedîsê ye. Wî Kutubu Sitte ji serî heya dawî ezber kir û fêrî wî kir li ser vê yekê destûrek jî heye."

Şêx Seîd (ra) îrşada xwe weke bapîrê xwe li ser riya tesewwûfê di meşand. Lê haya wan ji meselê sîyasî û dunyêwî jî hebû û ev meselana dişopandin. Şixwe têkilîyê wan bi çar perçê Kurdistanê û Anatoliyayê hebûn û ji wan meselê rojane haydar bûn.

Afirandina Pêxember (saw) bi exlaqek mezin hewce dike ku umeta wî li pey vê exlaqê mezin bigere û vî exlaqê teşwîq û pratîkî bike. Ewan xebitîn ku alîgirên xwe him li ser kesek bi ehlaq baş û zikr û geşkirina giyan fêr bibin, him jî nimêj, rojî, zekat û îbadetên din pêk bînin, û li ser helal û heram mirovan ronî bikin / teşwîq bikin.

Muhemmed es-Se’îdî el-Palevî, neviyê Seîd-î Palevî ye wiha dibêje: Em dizanin ku Ew dibêjin Seîd-î Palewî yê rehmetî got:

Ango bela û mûsîbetên zeman ku bi sere şêx ketî her cûre cûre bûn.

Bobelatên demê jî her cûre cûre nin / Wextê kêf û şahiyên û xemê wê hene

Sersaxiyek her karesatê hêsan dike, tesellikek rihetdike / Lê belê teseliyek tune ku wê ji bîr bike ka çi bi serê Îslamê hat.

Ji ber vê yekê, alimên li herêmê di warê rêberiyê de xwediyê wezîfeyek girîng in.

Ez ji bo nirxandina alema Îslamê helbesta li jor û cotik beytê jêrîn ên ku Şêx Seîd li ser rêya darvekirinê dihêlim:

Ne xema min e ku hûn min bi van çiqilên bêqîmet daliqînin.

Bêguman tekoşîna min ji bo Xwedê û dîn e.