Kamu görevlilerine toplu sözleşme hakkı tanıyan “Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek kanunlaştı.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nun adı “Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu” olarak değiştirildi.

Kanun’un “amaç” başlıklı 1. maddesindeki “toplu görüşme” ibaresi yerine “toplu sözleşme yapılması” ibaresi eklendi.

Kanun’un 3. maddesindeki “kamu görevlisi” tanımının değiştirilmesi suretiyle kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarında aday memurlar dâhil işçi statüsü haricinde çalışan tüm kamu personeli, kanun kapsamına dâhil edildi. (Bu yeni duruma göre aday memurlar da sendikalara üye olabilecektir) Yine bu maddeye “işyeri temsilcisi” ve “sendika işyeri temsilcisi” adı altında iki yeni tanım eklendi. “işyeri temsilcisi”, bir işyerinde en çok üye kaydetmiş sendikaca o işyerinden seçilen kamu görevlisini tanımlarken; “sendika işyeri temsilcisi”, bir işyerinde en çok üye kaydetmiş sendika dışındaki her bir sendika tarafından o işyerinde seçilen kamu görevlisini ifade etmektedir.

Sendika kurucusu olabilmek için en az 2 yıldan beri kamu görevlisi olarak çalışma şartıyla sendika kurucularının kuruluş işlemleri için valiliklere nüfus cüzdanı örneği ve ikametgâh belgesi verme zorunluluğu kaldırılmıştır. Konfederasyon kurucuları ise ilk genel kurula kadar sevk ve idare edeceklerin kimlikleri yerine sadece isimlerini bildirebileceklerdir.

Sendika tüzüklerinde kanunun 7. maddesindeki zorunlu hususlara ilaveten, “yönetim, denetleme ve disiplin kurullarının oluşumu, bu kurulların görevleri ve toplantı yeter sayıları”, “üyelik ödentisinin oranı” ve “yapılacak ilk genel kurula sunulması ve geçmişe etkili olmaması kaydıyla ilgili makamlarca veya mahkemelerce kanuna aykırı görülerek düzeltilmesi istenen tüzük hükümlerinin değiştirilmesi için yönetim kuruluna yetki verilmesi” zorunlu hususlar olarak yer alacaktır.

Sendika ve konfederasyonlar, kanunda sayılan zorunlu organların yanında ihtiyari organlar da kurabileceklerdir. Zorunlu organlara seçilenlerin isim-adres-meslek ve görev bilgileri ile açılan, kapatılan veya birleştirilen şubelerin Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.

Şubelerin genel kurulları delegelerle yapılabilecektir.

3 yılda bir toplanan olağan genel kurullar, 4 yılı aşmamak üzere tüzüklerde belirtilen sürede yapılacaktır. Genel kurula katılacaklara, iki genel kurul toplantısı arasındaki döneme ilişkin faaliyet ve hesap raporu, denetleme kurulu veya denetçi raporu, gelecek döneme ilişkin bütçe önerisi, elektronik ortamda da gönderilebilecek, internet sitesinde ilan edilecektir.

Genel kurulların toplantı zamanı ve karar yeter sayısına aykırı hareket edilmesi halinde başvuru üzerine yönetim kurulunun mahkeme kararıyla yönetimden el çektirilmesi halinde bu tarihten itibaren en geç altmış gün içinde olağanüstü genel kurul toplanacaktır.

Sendika genel kuruluna şube açma ve başlangıçtaki kuruluş şartlarını taşımayan mevcut şubeleri kapatma konusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi görev ve yetkisi verilmiştir.

Sendika ve şubelerde, en çok 5 denetçi olabilecektir.

Amaçlarına uyan uluslararası kuruluşlara üye olabilen sendika ve konfederasyonlar, bundan sonra tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası kuruluş kurabileceklerdir.

İşyeri sendika temsilcisinin yanında sendika işyeri temsilcisi, sendika il ve ilçe temsilcilerinin işyerleri kamu işverenince nedenleri açıkça belirtilmeksizin değiştirilemeyecektir.

Sendika ve şubelerin kurucu yönetim kurulu üyeleri ile seçimle gelen yönetim kurulu üyelerinin bu durumlarını, seçildikten itibaren 30 gün içinde kurumlarına bildirme zorunluluğu kaldırılmıştır.

Yönetim kurulu üyelerinin kanunun 18. maddesi kapsamında tanınan haklardan faydalanabilmeleri, şube kurulması için gerekli görülen üye sayısına ulaşmalarına bağlıdır. Sendika şubesi bulunmayan il ve ilçelerde, il ve ilçe temsilciliği kurulabilecektir. İldeki üye sayısı 100 ve üzeri olan illerde sendika il temsilcisi; ilçedeki üye sayısı 50 ve üzeri olan ilçelerde sendika ilçe temsilcisi haftada dört saat izinli sayılacaktır.

Sendikalar, üyeler ve aileleri için misafirhane kurabilecek; kamu yararına çalışan dernekler ile Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara da ayni ve nakdi yardımda bulunabileceklerdir.

Kanunun 21. maddesindeki Yüksek İdari Kurul, Devlet Personel Başkanlığı’nın bağlı olduğu Bakanın başkanlığında en çok üyeye sahip üç konfederasyonun genel başkanı ile her bir hizmet kolunda en çok üyeye sahip sendikaların genel başkanlarından ve Devlet Personel Başkanı’ndan oluşan istişari nitelikte “Kamu Personeli Danışma Kurulu”na dönüştürülmüş; görev ve yetkileri yeniden tanımlanmıştır.

İşyerlerinde yapılan tespite göre, kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika, “işyeri sendika temsilcisi” seçmeye yetkili olacaktır. İşyerindeki kamu görevlisi sayısı 200'e kadarsa 1, 201-600 arasında ise en çok 2, 601-1000 arasında ise en çok 3, 1001-2000 arasında ise en çok 4, 2000'den fazla ise en çok 5 işyeri sendika temsilcisi seçilebilecektir. İşyeri sendika temsilcileri, sendikal faaliyetleri kapsamında haftada dört saat izinli sayılacaklardır.

Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevzuat hükümleri dikkate alınarak, kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları, diğer mali ve sosyal hakları kapsayacaktır.

Toplu sözleşme hükümleri, sözleşmenin yapıldığı tarihi takip eden 2 mali yıl için geçerli olacaktır.

Toplu sözleşme görüşmelerine, kamu idaresi adına Kamu İşveren Heyeti, kamu görevlileri adına ise Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti katılacak. Kamu İşveren Heyeti; Devlet Personel Başkanlığı’nın bağlı olduğu Bakanın başkanlığında, İçişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Personel Başkanlığı temsilcilerinden oluşacaktır.

Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti 15 üyeden oluşacak; en fazla üyeye sahip sendika temsilcisinin görüşmelere katılmaması halinde, en fazla üyeye sahip ikinci sırada bulunan sendika heyete dâhil edilecektir.

Toplu sözleşme görüşmeleri, son rakamı tek olan yıllarda yapılacaktır. Kamu görevlilerinin geneline yönelik toplu sözleşme teklifleri, Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti’nin konfederasyon temsilcisi üyeleri; her bir hizmet koluna ilişkin toplu sözleşme teklifleri ise heyetin ilgili sendika temsilcisi üyesi tarafından hazırlanacak ve görüşmelerin başlama tarihinden en az 1 hafta önce Kamu İşveren Heyeti’ne sunulmak üzere Devlet Personel Başkanlığı’na verilecektir.

Toplu sözleşme görüşmelerine Ağustos ayının ilk işgünü başlanacak olup; süreç, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının alınması da dâhil olmak üzere en geç Ağustos ayının son işgünü tamamlanacaktır.

Toplu sözleşmeyi kamu idaresi adına Kamu İşveren Heyeti Başkanı, kamu görevlileri adına sözleşmenin kamu görevlilerinin geneline yönelik bölümü için Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı ve hizmet kollarına yönelik bölümleri için ilgili sendika temsilcisi, tek bir metin olarak imzalayacaktır.

Toplu sözleşme görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması ve toplantı tutanağı imzalanamaması halinde görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlandığına dair tespit tutanağı tutulacaktır. Toplu sözleşme süreci sonunda toplu sözleşme imzalanamaması halinde, üzerinde uzlaşılan ve uzlaşılmayan konuları içeren toplantı tutanağı, Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı, sendika temsilcisi ve Kamu İşveren Heyeti Başkanı tarafından imzalanacaktır.

Tutanağın imzalanmasından veya görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlandığının tespit tutanağı ile belirlenmesinden itibaren, 3 iş günü içerisinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na başvurulabileceklerdir.

Kamu Görevlileri Hakem Kurulu her toplu sözleşme dönemi için;

a) Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay Başkan, Başkanvekili, Başkan Yardımcısı veya Daire Başkanları arasından Bakanlar Kurulu’nca Başkan olarak seçilecek bir üye,

b) Kamu İşveren Heyeti Başkanı’nca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Personel Başkanlığı’ndan görevlendirilecek birer üye,

c) Bağlı sendikaların üye sayısı itibariyle en fazla üyeye sahip konfederasyon tarafından belirlenecek iki, bağlı sendikaların üye sayısı açısından ikinci ve üçüncü sırada bulunan konfederasyonlardan birer üye,

d) Üniversitelerin kamu yönetimi, iş hukuku, kamu maliyesi, çalışma ekonomisi, iktisat ve işletme bilim dallarından en az doçent unvanını taşıyan ve Bakanlar Kurulu’nca seçilecek bir üye,

e) Bağlı sendikaların üye sayısı itibariyle en fazla üyeye sahip konfederasyon tarafından üç, bağlı sendikaların üye sayısı açısından ikinci ve üçüncü sırada bulunan konfederasyonlar tarafından ikişer olmak üzere (d) bendinde belirtilen bilim dallarından en az doçent unvanını taşımak kaydıyla, önerilecek toplam yedi öğretim üyesi arasından Bakanlar Kurulu’nca seçilecek bir üye olmak üzere 11 üyeden oluşacaktır. Kurul kararları kesin olup toplu sözleşme hükmünde olacaktır.

2012 ve 2013 yıllarına ilişkin toplu sözleşme görüşmelerine, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içinde başlanacaktır.

Yetkili sendika ve konfederasyonların belirlenmesinde kurumlarca yapılacak tespit, 2012 yılı için 15 Haziran 2012 tarihi esas alınarak gerçekleştirilecek ve en geç 29 Haziran 2012 tarihine kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na gönderilecek. Tespit, 10 Ağustos 2012 tarihine kadar Resmi Gazete'de yayımlanacaktır. Üye sayılarının yanlışlığına ilişkin olarak Ankara İş Mahkemesi’ne itiraz edilebilecek olup, mahkemece itiraz 15 gün içinde karara bağlanacaktır.

İdareler ile sendikalar arasında imzalanan sözleşmelerin uygulanmasına, sözleşmelerde öngörülen sürelerin sonuna kadar devam edilebilecektir. Sözleşmelerin uygulanmasına devam edilen dönem için ayrıca sözleşme yapılamayacak. Sözleşmeleri 31 Aralık 2015 tarihinden önce sona eren veya karşılıklı olarak feshedilen idareler, sözleşmelerinin sona erdiği veya feshedildiği tarihi izleyen 1 ay içerisinde sözleşme yapabilecektir.

Sözleşmelerle veya başka bir tasarrufta bulunarak, mahalli idarelerde çalışan kamu personeline ilave ödemelerde bulunan kamu görevlileri hakkında, idari veya mali takibat ve yargılama yapılmayacak ve bu konuda başlatılan işlemler kaldırılacaktır.