Kentte 2011 yılında bu yana yaşanan olumsuz gelişmeler, esnafı iyice darboğaza soktu. Yaşanan olumsuz gelişmelerden dolayı ekonomik dengesi bozulan esnaf ise çareyi iş yerini kapatmakta buldu. 2011 yılında meydana gelen depremden sonra, 2014 yılında yaşanan 6-8 Ekim olayları ve günümüzde de devam eden çatışmalar nedeniyle Van’da 668 esnaf kepenk kapattı.

Van ve bölge ekonomisinin sıkıntılarını İlke Haber Ajansı’nda (İLKHA) değerlendiren Van Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Muhittin Aydemir, yaşanan olayların bölgedeki esnaf ve küçük sanayici üzerinde olumsuz etkileri gidermek ve yahut hafifletmek için devlet tarafından bir takım tedbirlerin alınmasına ihtiyaç olduğunu söyledi.

2015 yılında çok sayıda esnafın iş yerini kapattığını belirten Aydemir, “Özellikle son dönemlerde ülke genelinde olduğu gibi bölgemizde de yaşanan ekonomik nedenlerle esnaf ve sanatkârlarımız sıkıntılı günler yaşamaktadır. Bu ekonomik sıkıntılardan dolayı 2015 yılında toplamda 668 iş yeri kapanmış oldu. Kapanan iş yerleriyle beraber 121 iş sahibi esnafımız mesleğini küçültmeye gitmiştir. Bazı esnafımız iki iş yerinden biri kapatarak iş alanına devam etmiştir. Bu durumda 2015 yılında tescil yapan iş yeri sayısı ise bin 432’dir.” dedi.

Vergi terkini ve sicil affı

Aydemir, esnafın yükünü hafifletilmesi için vergi telkininin yapılmasını ve kamu ile özel sektör bankacılık sisteminde geçerli olabilecek şekilde sicil affının getirilmesini istedi.

Aydemir, “Van'da 2011 yılında meydana gelen depremden sonra önce bir yıl, ardından da bir kaç kez kademeli olarak ertelenen vergi ödemeleri için Van esnafları olarak, esas beklentimiz geçmişte Kocaeli'nde olduğu gibi vergi terkini yapılmasıdır. Van'da yaşanan deprem ve devamındaki olaylar nedeniyle ekonomik dengeleri bozulan esnaf, çek, kredi ve banka ödemelerini düzenli yapamadığı için kredi sicili bozuldu. Sicili bozulan esnafın tefecilere mahkûm olmaktan kurtarılması için, kamu ve özel sektör bankacılık sisteminde de geçerli olabilecek şekilde sicil affı getirilebilir.” diye konuştu.

AVM'lerin çalışma süreleri düzenlenmeli

Büyük marketlerin çalışma sürelerine yeni düzenleme getirilmesi gerektiğinin altını çizen Aydemir, “İlimizde sayıları 350'yi bulan AVM'lerin çalışma şartlarını ve sürelerini düzenleyen ve Meclis Genel Kurulu’na gelmek üzere olan yasa gibi, büyük marketlerin de şehir dışına taşınması ve çalışma sürelerinin düzenlenmesine yönelik bir yasanın hazırlanması, esnafın varlığını sürdürebilmesine önemli katkıda bulunabilir. Ulusal satış merkezi zincirlerinin mahalle bakkalı mantığı ile her mahallede açtığı marketler nedeniyle, küçük esnaf iş yapamaz hale geldi. Zincir marketlerin her şubesinden 2 kişi çalışırken 20 küçük esnafın işine engel oluyor.” ifadelerini kullandı.

Sınır ticareti canlandırılmalı

Kapı Köy ile Esendere sınır kapılarının açılması gerektiğini vurgulayan Aydemir, “İran ile Türkiye arasındaki Van Kapıköy Sınır Kapısı ile Hakkari Esendere sınır kapıları bir an önce açılmalı ve 24 saat hizmet verir hale getirilmeli. Sınır kapılarındaki işlemler kolaylaştırılarak Van ticareti için önemli bir potansiyel olan İranlı turistlerin gelişi kolaylaştırılmalı. Sınır ticareti büyük işletmelerin yaptığı bir ticaret olmaktan çıkarılıp, küçük işletmelerin de yapabileceği bir ticaret haline getirilmeli. Sınır ticaretinin kapsamı genişletilerek ihracat ve ithalata konu olan her mal ve hizmet sınır ticaretinin de konusu olmalı. Belirlenecek kotalar içerisinde her esnaf bundan yararlanabilmeli ve sınır ticareti, ekonomik sıkıntı çeken esnafımız için ferahlık sağlayan bir pencere gibi olmalıdır” diye belirtti.

Hibe destekleri arttırılmalı

DAKA ve DAP gibi kalkınma ajanslarının proje karşılığı hibe desteğinin arttırılmasıyla vatandaşa önemli katkı sağlayacağını bildiren Aydemir, “Bölgedeki imalat sanayi ve turizm işletmelerine, hizmet sektörüne proje karşılığı hibe desteği sağlayan Kalkınma Ajanslarının verecekleri hibeler için Kalkınma Bakanlığınca tahsis edilecek ödenek miktarı arttırılabilir. Hibe destekleri hizmet ve imalat sektöründe faaliyet gösteren küçük esnafı da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmalı. Yapılacak bu gibi düzenlemeler ve alınacak tedbirler, bölgede piyasa dinamizminin yeniden tesis edilmesine önemli katkı sunabilir.” şeklinde konuştu.

Elektrik dağıtım altyapısının sağlıklı hale getirilmesi

Son zamanlarda kentte büyük bir sorun haline gelen elektrik kesintilerinin önüne geçilmesi için, altyapı çalışmalarının düzeltilmesi gerektiğini aktaran Aydemir, “Van ve ilçelerinde uzun yıllardan beri sık yaşanan plansız elektrik kesintileri gerek esnafımızı, gerekse halkımızı adeta canından bezdirdi. Yaşanan düşük voltaj nedeniyle bilgisayarların dahi açılamadığı ve sık sık arızalandığını düşünürsek, iklim şartları veya kaçak kullanım mazereti ile geçiştirilemeyecek ölçüde önemli bir sorun olduğu anlaşılır. TEİAŞ ile yaptığımız görüşmelerde Van'a gelen elektrik enerjisinin ihtiyacı fazlasıyla karşıladığı bilgisine ulaşmış bulunmaktayız. Bu durumda şehir içi dağıtım şebekesinin eski olması veya kapasitesinin yetersizliği nedeniyle yaşanan arızaların ve kesintilerinin giderilebilmesi için gerekli incelemenin yapılarak, sorunun çözüme kavuşturulması büyük önem taşımaktadır.” ifadelerini kullandı.

“Kentsel dönüşüm uygulaması yavaş ilerliyor”

Kentsel dönüşüm uygulamasının da yavaş ilerlediğini sözlerine ekleyen Aydemir, “Van ve ilçelerde deprem öncesi ve depremden sonra uygulanmaya başlanan kentsel dönüşüm projeleri çok yavaş ilerliyor. Bu da halkın sorun yaşamasına ve projeler ile ilgili olumsuz düşüncelerin oluşmasına neden oluyor. Ayrıca depremde ağır hasarlı ve ahşap olan binaların önemli bir kısmı mesken ve işyeri olarak kullanılmaya devam ediyor. Can ve mal güvenliği açısından büyük risk oluşturan ağır hasar raporu bulunan söz konusu binaların yıkılması, orta hasarlı binaların ise bir an önce güçlendirilmesi gerekiyor.” dedi.

Havalimanı uluslararası uçuşlara açılmalı

Aydemir son olarak şu ifadeleri kullandı: “6’ncı Bölge Teşvik kapsamında bulunan Van'a yatırımcıları, Türki Cumhuriyetleri'ne, Ortadoğu'ya ve Uzakdoğu'ya ihracat avantajlarını sunarak yatırım yapmaya davet ediyoruz. Ancak Van'dan tarifeli Uluslararası uçuşların bulunmaması, Van-İran, Van-Irak, Van- Azerbaycan ve Van-Gürcistan gibi bölge ülkeleri başta olmak üzere ihracat potansiyeli olan ülkelere ulaşımı zorlaştırmaktadır. İstanbul üzerinden yapılan ulaşım da zaman kaybına neden olmaktadır. Bu nedenle Van'a davet edilecek yatırımcılar, Van Havalimanı’ndan bölge ülkeleri başta olmak üzere uluslar arası tarifeli uçak seferleri ile desteklenmeli.” şeklinde kaydetti.

İLKHA