Günümüzde maalesef bir gıda çöplüğü içinde yaşıyoruz. Yediklerimiz zamanla vücudumuza etki ediyor, davranışlarımız değişmeye başlıyor. Bu değişim, geri dönüşü mümkün olmayan tahribatlar meydana getiriyor. Bu yazı dizimizde amacımız piyasada çokça tüketilen ürünlerde bulunan katkı maddelerine yer vererek siz değerli okurlarımıza bundan sonraki yaşayışta etiket okuma alışkanlığını edindirmektir.

İlk yazımızda piyasada çokça bulunan ve insanların sağlığını olumsuz etkileyen yiyecek ve içecekler ile ilgili bir yazı yazmıştık. Bu yazıda yine çokça tüketilen ürünlere yer vereceğiz.

4-Sucuk, Salam, Sosis, Jambon ve Pastırmada Kritik Noktalar

Bu ürünlerin çoğunda kullanılan doğal ve sentetik kılıfların helal şartlarda olamama riski, sodyum nitrit, sodyum nitrat gibi katkıların kanserojen nitrosamin kimyasalları oluşturma riski, beyin hasarı riski taşıyan monosodyum glutamatın ve böcekten üretilen karmin boyasının kullanımı; gömlek ve kavram yağlarının helalliği; mono ve digliserit; dekstroz, doğal ve sentetik renklendiriciler, antioksidanlar ve stabilizitörler, sakatatların karıştırılma riski, GDO’lu nişasta riski ve ayrıca ana madde durumunda olan etin de helal şartlarda olamama riskleri bulunmaktadır.

Sodyum Nitrit / Nitrat: Sodyum nitrit ve nitrat tüketimi ile ilgili pek çok yan etki bildirilmiştir. Bunlardan bazıları:

*Kanda Methemoglobin Bulunması: Kanda nitrit olduğunda, hemoglobin (Hb) methemoglobin’e (metHb), dönüşür. Bu sayede oksijen taşıma kapasitesini kaybeder.

*Vücut dengesini bozar: Vitamin A, B grubu vitaminlerin, iyot ve proteinlerin fizyolojik olarak aktivitesini düşürür.
*Kanser Yapıcı Özelliği: Sodyum nitrit ve nitrat, aminoasitler (proteinler) ile reaksiyona girerek, kanser tetikleyici kimyasallar olan nitrosaminlere dönüşürler. Bu kanser türleri; mide, yemek borusu ve mesane kanseri vs.
*Tansiyon yüksekliği: Taurin eksikliğine neden olabilir. Yüksek kan basıncına neden olabilmektedir. Baş ağrısı, bulantı, baş dönmesi, hızlı ve düzensiz kalp atışı, aşırı terleme, deri kaşıntısı, uyuşukluk, letarji veya uykusuzluğa neden olmaktadır.

Karmin: Kırmızı rengi veren boya maddesi karmin, Cochineal veya Dactylopius cossus diye adlandırılan, Peru ağırlıklı olmak üzere Güney Amerika’da bulunan bir böcekten elde edilmektedir. Peru bu boyanın ana tedarikçilerindendir. Özellikle gıda, ilaç ve kozmetik sektörlerinde kullanılmaktadır.

Cochineal ya da Dactylopius coccus bir tür kabuklu böcektir. Kaktüslerin içyapılarında bulunan sıvıyı emerek beslenmektedir. Dış yüzeylerinde bulunan gizlenmiş malzemeden dolayı, tehlikeli olabilecek canlılara karşı bulundukları yere yerleşebilmektedirler. Karmin böceklerindeki kırmızı renk, salgılanan karminik asitten kaynaklanmaktadır. Karminik asidi, Cochineal böcekleri, çevrelerindeki diğer böcek ve karıncalara karşı koruma sağlamaktadırlar. 4 Mezhep imamları dâhil pek çok önemli İslam âlimi, böcekleri yemeyi caiz görmemiştir.

5-Dondurmada Kullanılan Kritik Noktalar

Aşağıda belirtilen katkılar Helal şartlarda üretimi ve güvenilir bir kurumdan Helal belgesine sahip olmayı gerektirmektedir.

Doğal renklendiriciler, Askorbik Asit, Sitrik Asit, Aroma, Ksantam Gum veya diğer gumlar; Mono ve Digliseritler, Lesitin.

Külah: İçeriğindeki margarin kullanımından dolayı Helal sertifikası gerekmektedir.

Jelatin: Kıvam arttırıcı olarak kullanılabilir. Sürdürülebilir Helal Jelatin üretiminin uygulamada bulunamamasından dolayı izin verilmemektedir.

Margarinler: Helal ve tayyiblik açısından risklidir, izin verilmemelidir. Antibiyotikli süt kullanımı sağlık açısından risk oluşturabilir.

6-Reçeller ve Pekmezler

Reçel ve pekmezlerde kullanılan kritik hammaddeler aşağıdaki gibidir.

Glikoz Şurubu: Helal şartlarda üretim gerekmekte ve güvenilir bir kurumdan Helal belgesine sahip olmalıdır. Ayrıca GDO riski mevcuttur, Glikoz şurubu ve karamel pekmezde tağşiş için kullanılabilmektedir izin verilmemektedir.

Doğal renklendiriciler, Askorbik Asit, Sitrik Asit, Aroma, Ksantam Gum veya diğer gumlar. Üretimlerinde çözücü olarak etanol kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilmelidir. Karboksimetil Selüloz, Pektin, Jelatin, kıvam arttırıcı olarak kullanılabilir. Sürdürülebilir Helal Jelatin üretiminin uygulamada bulunamamasından dolayı izin verilmemektedir.

Karragenan, Sentetik Renklendiriciler, Sodyum Benzoat, Sentetik Tatlandırıcılar gibi katkılar kullanılmamalıdır.

7-Lokum

Lokum üretiminde kullanılan kritik hammaddeler aşağıdaki gibidir;

Glikoz şurubu: Helal şartlarda üretim gerekmekte ve güvenilir bir kurumdan Helal belgesine sahip olmalıdır.

Doğal renklendiriciler, Askorbik Asit, Sitrik Asit, Ksantam Gum veya diğer gumlar. Üretimlerinde çözücü olarak etanol kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilmelidir. Karboksimetil Selüloz, Pektin kanser ve diğer zararlı yan etkilerinden dolayı üretimlerde kullanılmamalıdır.

Diğerleri: Nişastada enzim kullanımı ve GDO riski mevcuttur.

Yukarda bahsi geçen tüm içecek ve yiyeceklerde kullanılan katkılar, kanser ve diğer zararlı yan etkilerinden dolayı üretimlerde kullanılmamalı ya da kontrol altında tutulmalıdır.

Piyasada GİMDES’ten sertifika alamayanlar veya almayı göze alamayanlar kefalet hukukuna riayet etmeyen yerlerden aldıkları belgelerle haksız kazançları uğruna kardeşlerimizi aldatabiliyorlar. Lütfen araştırın sorgulayın, maddi ve manevi hayatınızın sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. Bilgilerin derlenmesine katkı sağlayan GİMDES Gönüllü Ekibine şükranlarımızı sunuyoruz. Özellikle piyasada çokça bulunan ve insanların sağlığını olumsuz etkileyen yiyecek ve içecekler ile ilgili bir başka yazıda görüşmek dileğiyle Allah’a emanet olun.

Muhammed Zeki Aygur Veteriner Hekim