Siirt Tarım ve Orman İl Müdürlüğü bünyesinde kurulan Fıstıkçılık Birimi, fıstık yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılar ile mücadele ve haziran ayı içerisinde yapılması gerekenleri açıkladı.

Açıklamada şu konulara yer verildi:

Psillidi ile mücadele

Pisillidi zararlısı,  yoğunluğuna bağlı olarak yaprakların vaktinden önce sararıp dökülmesine ve bu durumda dolaylı olarak karagözlerin dökülmesine sebep olur.

Psillidi zararlısına karşı ilaçlama

Mayıs ayı ortalarından itibaren, haftada bir yapılacak sayımlar sonucunda, bileşik yaprakta 25-30 nimfa olduğunda ve yumurtaların çoğunluğunun açıldığı dönemde ilaçlama yapılır. İlaç uygulamasına karar verirken seçici ve entegre mücadele açısından kabul edilebilir ilaçlar tercih edilmelidir.

Siirt fıstığında aşılama nasıl yapılmalı?

Siirt fıstığında göz aşısı uygulanmakta olup aşı randımanına, tohumdan anaç türüne, çeşitlerden bakım koşullarına, iklimden aşı ustasının maharetine kadar pek çok etmen etkili olmaktadır. Tüplü fidanlar için kurşun kalemi kalınlığına gelen fidanlara aynı çapta aşı kalemi alınarak aşı yapılabilmektedir. Arazi koşullarında ise fidanın gelişmesine de dikkat edilerek fidan dikiminden 2. veya 3. yılda mutlaka aşının yapılması gerekmektedir. Geç kalındığı takdirde meyveye yatma da gecikmekte uzun yıllar beklenmek zorunda kalınmaktadır.

Anaç üzerinde aşı yapılacak yerin doğru seçilmesi önem taşımaktadır

Ayrıca 5-6 yıl veya daha fazla beklendiği takdirde kabuk kalkma durumu açısından ana gövdeye aşı yapılamamakta, bunun yerine dallara yapılmakta ve sonuçta olması gereken çok yüksekte yapılan aşı ağacın tacını da yükseltmektedir. Anaç üzerinde aşı yapılacak yerin doğru seçilmesi önem taşımaktadır. Aşıların hâkim rüzgârların estiği yöne yapılması ileride sürecek olan aşı sürgününün anacın bulunan kısmından destek alarak rüzgâr zararına karşı koruma sağlamaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde en uygun aşı yönü kuzey-batıdır. Anacın düzgün pürüzsüz yüzeyi tercih edilmelidir. Ayrıca aşı yerinin yüksekliği tüplü fidanlarda tesis edilen bahçelerde ise 30-40 cm olmalıdır. Belirlenen bu aşı yüksekliğine uyulması, ileride yapılacak olan terbiye budamasında ideal taç yüksekliğinin sağlamasına yardımcı olmaktadır.

Aşı kalemlerinde dikkat edilmesi gerekenler

Aşı kalemleri, su kaybını en aza indirmek için günün serin saatlerinde kesilmelidir. Aşı kalemlerinin aşılama sırasında ağaçlardan kesilmesi en uygun zamanlamadır. Ancak belirli bir süre bekletilmesi gerekiyorsa, gölge bir yerde aşı kalemlerinin yaprak ayaları sap kısmı 1-1,5 cm kalacak şekilde kesilmelidir. Kısa mesafelerde bu şekilde hazırlanan kalemler önce kesilen yaprakların arasına, sonra nemli bir beze, daha sonrada terlemeyi önlemek amacı ile birkaç yerden delinmiş plastik torbalara konularak soğuk bir ortamda muhafaza edilmelidir. Sürgün göz aşısı için alınan kalemler bu şekilde 2 gün buzdolabının sebzelik kısmında bekletilebilmektedir.

Aşı bıçağının odun dokusuna değdirmemeye özen gösterilmeli

T Göz Aşısı: Mayıs-Haziran aylarında çöğür ve kalemin kabuk verme durumuna göre yapılır. Anaç üzerinde aşı yapılacak yer belirlendikten sonra kabuk “T” şeklinde çizilir. Anaç kalınlığına göre değişmekle birlikte 1-1,5 cm kadar üst çizgi, 2-2,5 cm orta çizgisi çizilir. Çizim sırasında aşı bıçağının odun dokusuna değdirmemeye özen gösterilmeli, bu amaçla aşı bıçağı gövdeye dik tutularak çizim yapılmalı, başparmak anaç üzerine temas ettirilerek bıçağın hareketleri kontrol edilmelidir. Aksi durumda odun dokuya verilen zarar sonucunda reçine (mastika sakızı) çıkar ve gözle gövdenin ortak doku oluşturmamasına, sonuç olarak da aşı tutumunun olumsuz etkilenmesine neden olur.

Aşı gözü uygun şekilde yerleştirildikten sonra ne yapılmalı?

Aşı gözü kalemden çıkarılırken üzerinde büyüme konilerinin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Tam pişkinleşmemiş kalemlerde büyüme konisi aşı kalemi üzerinde kalmakta olup aşı tutmamaktadır. Çıkarılan aşı gözü yaprak sapından tutularak anaçta açılan “T” nin içine yukarıdan başlayıp kaydırılarak kendiliğinden kabuk içerisine yerleşmesi sağlanmalıdır. “T” nin üst kısmında boşluk kalmamalı ortadaki çizginin uzunluğu ise aşı gözünün yerleşebileceği kadar olmalıdır. Aşı gözü uygun şekilde yerleştirildikten sonra sera koşullarında aşı bandı, açık arazi koşullarında ise pamuk ipliği yukarıdan başlanarak aşı gözü dışarıda kalacak ve hava almaması için sıkı bir şekilde aşağıya doğru sarılır. İlmek yapılarak bağlanmaya son verilir. Daha sonra aşı yapılan anaçta güney tarafında soluk dalı bırakılmasına dikkat edilerek, 30-40 cm yukarısından, tepe kesimi yapılmalıdır. Tepe kesimlerinin yapılması durumunda aşı yerine daha fazla besin maddelerinin gelmesi sağlanarak ve kallus (yara) dokusunun oluşmasına yardımcı olunacaktır.

Aşılama sonrası bakım işleri

Aşılamadan 10-15 gün sonra aşıların tutup tutmadığı belli olmaktadır. Eğer aşı gözleri irileşmiş, parlak, kabarık görünüyorsa ve “T” aşısında yaprak sapı dokunulduğunda kolayca düşüyorsa aşı tutmuş demektir. Tersi durumda ise göz kahverengileşir, buruşur ve yaprak sapı dokunulduğunda düşmez.  Aşılamadan sonra aşı yerinin altından çıkan küçük sürgünler büyümelerine izin verilmeden temizlenmelidir. Aşı bağları 20-25 gün sonra gevşetilmelidir.

Aşı sürgünlerini mekanik zararlanmalara karşı koruma sağlamak

Aşı sürgünlerini mekanik zararlanmalara karşı korumak amacı ile 15-20 cm olduğunda aşı bağları tamamen çıkarılarak sürgün, yatık sekiz şeklinde anaca bağlanmalıdır. İlerleyen dönemlerde aşı sürgününün anaç çapına geldiği yılın sonbaharında anaçta kalan kısım tırnak bırakılmayacak şekilde kesilmelidir. İlerleyen dönemde daha üst kısımlardan yapılacak bağlamalarla düzgün bir aşı sürgünü büyümesi sağlanmalıdır. Kesimin aşı yerinin 1-2 mm üzerinden %45 meyilli olacak şekilde yapılmasına özen gösterilmelidir. Bu faaliyetler ile birlikte fıstık bahçenizde, yüzeysel toprak işleme ve çapalama yaparak, ağaçların kök boğazında göllendirme yapmadan sulama yapabilir.

İLKHA