Geçtiğimiz hafta perşembe günü başlayan ve 17 Mayıs’a kadar sürecek tam kapanma kısıtlamasında semt pazarları da kurulmuyor. Vatandaşlar ihtiyacı olan sebze ve meyveleri akşam 17.00’a kadar kent genelindeki marketlerden ve manavlardan sebze ile meyve ihtiyacını alabiliyor.

Covid-19 tedbirleri gerekçesiyle geçtiğimiz yıldan beri hafta sonları uygulanan sokağa çıkma kısıtlama günlerinde tezgah açamayan semt pazarcıları, tam kapanma döneminde de tezgah açamazken sebze ve meyve halleri ise açık.

Ancak semt pazarlarının kurulmamasından dolayı sebze ve meyve hallerinde başta domates, salatalık, patates, soğan, yeşillik, çilek, muz, yenidünya, erik ve elma olmak üzere tonlarca ürün esnafın elinde kaldı.

17 günlük tam kapanma sürecinin ilk haftasında tarlada çiftçi, halde de komisyoncu ciddi sıkıntı içine girdi. Tam kapanmada semt pazarlarının kapanması ile hallerde hem ürünler elde kalıp hem fiyatlar ciddi oranda düşerken marketlerde ise fiyatlar adeta fırladı.

Özellikle sebzede ciddi bir arz fazlası oluşurken hallerde ise fiyatlar ürünlerin satılamamasından dolayı düştü. Birçok sebze ve meyvede hasat dönemi dolayısıyla arz patlaması yaşanırken semt pazarlarının kapanması, halkın evden çıkamaması ve alışverişlerin sadece market ile manavlardan yapılmasından dolayı fiyatlara tavan yaptırdı.

Hal fiyatları ile market fiyatları arasındaki uçurum tüketiciyi de zorlarken hal komisyoncuları acilen bir çözüm bulunması için yetkililere çağrıda bulundu.

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Kompleksi'nde faaliyet yürüten esnaf, üretici başta olmak üzere tüketicinin ve kendilerinin korunması için bir an önce semt pazarlarının sınırlı da olsa açılmasını istiyor.

Gaziantep Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Hayri Sucu, İLKHA muhabirine, geçtiğimiz haftadan itibaren uygulanmaya başlayan tam kapanma nedeniyle semt pazarlarının kurulmasına izin verilmemesinden dolayı ürünlerin esnafın elinde kaldığını söyledi.

Artan sıcakların hem ürünlerin hızla olgunlaşmasına ve hallere daha çok sebze yollanmasına hem de bu ürünlerin çabuk bozulmasına yol açtığına dikkat çeken Sucu, sadece market ve manavların hizmet vermesinden dolayı halde satılamayan ürünlerin, market ve manavlarda ise çok yüksek fiyatlara satıldığını belirtti.

Hal esnafı olarak semt pazarlarına hitap ettiklerini belirten Sucu, belirli günlerde pazarların açılmasını istediklerini söyledi.

Hal fiyatlarıyla market fiyatları arasında ciddi fiyat farkı olduğunu ifade eden Sucu, tam kapanmadan dolayı ürünlerin esnafın elinde kaldığını, ürünleri maliyetinden daha düşük ve zararına satmalarına rağmen marketlerdeki yüksek fiyatlara anlam veremediklerini belirtti.

 “Halde ürün satılmıyor, hal dışında ise fiyatlar çok yüksek”

Salgından dolayı esnafın çok büyük sıkıntı yaşadığına dikkat çeken Sucu, “Sadece bizim esnafımız değil, özellikle üretim bölgeleri daha çok sıkıntı çekiyor. Şu anda halde müşteri yok. Genelde hal esnafı sermaye üzerine çalışıyor, sera ürünleri alıyor. Antalya, Fethiye ve Mersin'den hale ürün geliyor. Bugünlerde esnaf çok zor durumda. Özellikle pazarcılar bu süreçte kapatıldı. 8-15 Mayıs tarihlerinde sadece bir günlüğüne açılacak. Semt pazarlarının kapatılması ile beraber fiyatlar hal dışında çok yükseldi. Fiyatlar fırsatçılar tarafından yükseltildi. Halde ürün satılmıyor, hal dışında ise fiyatlar çok yüksek. Pazarların kapanmasından dolayı hal esnafı sıkıntı yaşıyor.” dedi.

“Esnafımız çok perişan oldu”

Sebze ve meyve fiyatlarının halde düşük olmasına rağmen marketlerde yüksek olduğunu ifade eden Sucu, “Ürünler maliyetinin değerinde bile satılmıyor. Üretici mahvoldu ve üretici ile birlikte de bizde mahvolduk. Bizim sattığımız ürünlerin dayanma gücü bir gündür, diğer güne kaldığı zaman çürüyor. Havalarda ısınıyor. Bundan sonra daha büyük sıkıntılar yaşayacağız. Esnaf olarak mağduruz. Antalya ve diğer illerden bize gelen ürünler 2 ton ama gelmiyor. Bir araç 20 ton ürünle geliyor, maliyetler çok yüksek. Kısıtlama olduğundan dolayı şu anda esnaf çalışamıyor ve pazarcı yok, sadece marketler açık ama marketlerde bizim potansiyelimizi karşılayamıyor. Ürünlerimizin yarısı satılıyor yarısı da çürüyüp yere atılıyor. Allah sonumuzu hayır eylesin. Pandemi var ama üretim de çok fazla, bunun planlaması lazım. Geçen yıl soğan ve patates fiyatı üzerinden sürekli hal esnafı suçlandı. Bu sene patates bedava dağıtılıyor. Bu durumda esnafın ne suçu var? Fiyatlar arz talep oluşturuyor, üzerine bir de pandemi çıkınca esnafımız çok perişan oldu.” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz hafta başlayan 17 günlük tam kapanma sürecinin sadece ilk haftasında yaklaşık 50 bin TL zararının olduğunu iddia eden esnaf Memik Güner, tam kapanmadan dolayı ürünlerinin elinde kaldığı için mağdur olduğunu belirtti.

“Ürünlerimiz çürüyüp çöpe gidiyor”

Tonlarca ürünün çürüdüğünü belirten Güner, “Biberleri Antalya'dan 3-4 liraya aldık, şu anda ise çöpe atıyoruz. ‘Hal esnafı rant sağlıyor’ diyorlar, hal esnafı rant sağlamıyor. Pazarcıları kapattılar, biz esnaf olarak ürünlerimizin yüzde 80'nini pazarcılara satıyorduk. Şu anda semt pazarları kapalı olduğu için ürünlerimiz elimizde kaldı. Ürünlerimiz çürüyüp çöpe gidiyor. Sadece Antalya'dan getirilen ürünün bir lira maliyeti var. Fakat tüm ürünlerimizi çöpe atıyoruz. Hal esnafı şu anda bitmiş durumda, kazanç yok. Ama biz vergimizi ve diğer tüm ödemelerimizi yapıyoruz. 17 gün uygulanan bu tam kapanmadan dolayı ürünlerimiz hep elimizde kaldı. Esnafa da yazık, semt pazarları açılsın. Seyyar satıcıları serbest bıraksınlar.” şeklinde konuştu.

“Ürünlerimiz hep elimizde kaldı”

2 liraya mal ettiği kuru soğanı 40 kuruşa sattığını ancak yine de müşteri bulamadığını belirten Servet Gülseren de şunları söyledi:

“Pandemiden dolayı çok sıkıntılar çekiyoruz, ürünlerimiz hiç satılmıyor. Kuru soğanın kilogramını 30 kuruştan satıyoruz ama buna rağmen satılmıyor. Ürünlerimizi satacak müşteri bulamıyoruz. Müşteri bulamadığımızdan dolayı da ürünümüz elimizde kalıyor. Depolarımıza soğan koyduk. Fakat şu anda ürünlerimiz depoda kaldı. Soğanlarımızı artık depoda yeşermeye, çürümeye başladı. İki liraya mal ettiğimiz ürünü 40-50 kuruşa bile satamıyoruz. Esnaf olarak çok mağduruz. Hükümet Allah razı olsun, çiftçilere yardım amacıyla patates, soğan dağıtıyor ama bu defa de esnaf mağdur oluyor. Esnaf aldığı ürünü satamıyor. Ürünlerimiz hep elimizde kaldı.”

“Virüs sadece pazarda mı var?”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a seslenen semt pazarcı esnafı Hayrettin Duran da, “Tüm zincir marketler açık, diğer market ve manavlar açık. Fakat pazarcılar kapalı. Bu virüs sadece insanlara pazardan mı bulaşıyor? Bu kadar yaş sebze ve meyve çöpe gidiyor. İnsanların alım gücü yok, sürekli perişanız. Bu bayram üstü birçok insan işinden oldu. 3 çocuk babasıyım, eve gittiğimde ‘çocuklarım baba bize ne getirdin’ diye soruyorlar, eve elim boş gidiyorum. Sebze ve meyve halinde ürünler çürüyor ve çöpe atılıyor. Bedava soğan, patates dağıtıyorsunuz, haldeki komisyoncu, tüccar ne yapacak? Bu durumun suçlusu kim? Yeter artık dayanacak gücümüz kalmadı. Bayram üstü pazarlar kapalı, market ve manav açık. Marketin önünde müşteriler sıraya girmiş, markette virüs yok mu? Virüs sadece pazarda mı var?” diye sordu.